Anatomie d'une chute grote winnaar bij European Film Awards

In Anatomie d’une chute draait alles om het lijk van de man van schrijfster Sandra Voyter. Pleegde hij zelfmoord door uit een raam te springen of kreeg hij een duwtje van zijn vrouw? Zij staat terecht op beschuldiging van moord en houdt haar onschuld staande. Deze spannende en intelligente thriller leverde Justine Triet eerder dit jaar al de Gouden Palm op in Cannes. In Berlijn kwamen daarbovenop nog de prijs voor de beste Europese film, beste regie, beste scenario voor Triet en haar partner Arthur Harari, beste actrice voor Sandra Hüller, beste montage en de European University Film Award. Het toeval wil dat de Gouden Palm van vorig jaar Triangle of Sadness van Ruben Östlund daarna ook nog de prijs won als beste Europese film.

Nominaties

Het spreekt voor zich dat Justine Triet verguld was met de Europese prijzenregen die door velen werd gezien als een zoete wraak op het Franse Oscarcomité dat haar film niet inzond als Oscarkandidaat voor beste internationale film. Frankrijk koos immers voor La passion de Dodin Bouffant van Tran Anh Hung. Op een onvertogen woord over die keuze liet Justine Triet zich echter niet betrappen. Zij hield het bij “mijn film werkt blijkbaar en uiteindelijk heb je op de duur je eigen film niet meer in de hand”. De Berlijnse bekroningen zullen de geruchten niet verminderen als zou Anatomie d’une chute een grote kans maken op een Oscarnominatie als beste film. Sandra Hüller wordt nu al een nominatie toebedacht als beste actrice voor zowel Anatomie d’une chute als voor The Zone of Interest van Jonathan Glazer waarin ze schittert als de vrouw van Auschwitz-commandant Rudolf Höss.

Stilte om vrede

De European Film Academy bekroonde Hüller alvast voor haar rol als Sandra Voyter in Anatomie d’une chute. Justine Triet bekende op de EFA-uitreiking trouwens dat ze haar hoofdpersonage modelleerde naar Sandra Hüller. Over haar vertolking zei Sandra Hüller dat die het gevolg was van teamwork en niet los kan gezien worden van de omgeving waarin die tot stand was gekomen. Ze betrok de actuele politieke toestand in haar dankwoord en riep iedereen, in de Berlijnse Arena en de kijkers thuis op “om even stil te blijven en slechts aan één woord, vrede, te denken”. Het werd een gedenkwaardige minuut stilte.

Kader

En even drong de gruwelijke actualiteit tot iedereen door. Het was, gezien het gevoelige Berlijnse kader, voor iedereen wat op eieren lopen in verband met verwachte politieke uitspraken. De leiding van de European Film Academy vermeldde de oorlog in Oekraïne, de toestand in het vroegere Nagorno Karabach en het conflict in Gaza in één adem en onderstreepte dat de Academy Russische, Israëlische en Palestijnse leden telt die allen samen spreken, samen luisteren en elkaar begrijpen hoezeer politieke en nationale lijnen landen ook verdelen.

Sound

Ook wie verwacht had dat de European Film Awards een weerspiegeling zouden geweest zijn van actuele maatschappelijke problemen kwam, mede door de prijzenlawine voor Justine Triest, bedrogen uit. Net als in Cannes moest The Zone of Interest van Jonathan Glazer het afleggen tegen Anatomie d’une chute. Hoewel Glazer meer nominaties had voor de Europese hoofdprijzen. Er was uiteindelijk alleen een zogenoemde Excellence Award voor de sounddesign. Die werd terecht bekroond omdat je alleen maar door het geluid hoort wat er achter de muren van Auschwitz gebeurt. Daarbuiten leeft de familie Höss geen onaardig leventje te midden van bloemen en vrienden. Zelden werd de banaliteit van het kwaad (Hannah Arendt) zo prangend in beeld gebracht.

Ophef

Zo mogelijk nog actueler was het op FFG vertoonde Io capitano van Matteo Garrone waarin de regisseur de route volgt van twee vluchtelingen die in Dakar vertrekken en hopen in Italië te belanden. Geen enkele nominatie werd verzilverd. Idem dito voor Green Border van Agnieszka Holland. In haar jongste film volgt zij de waargebeurde lotgevallen van een Syrische familie aan de Pools-Wit-Russische grens. Alleen Poor Things van Yorgos Lanthimos verhinderde Agnieszka Holland ervan om de Gouden Leeuw van Venetië naar huis te nemen, oordeelden nogal wat Venetië-gangers. Green Border veroorzaakte nogal wat ophef in Polen en leverde Agnieszka Holland bedreigingen op. Zij is voorzitter van de European Film Academy en de leden van de 4.600 tellende Academy zal in ieder geval niet verweten worden dat zij voor hun voorzitter hebben gestemd.

Ontdekken

Vraag is wel of het algemeen vertrouwd zijn met de genomineerden een rol speelde in het stemgedrag. Zowel The Zone of Interest als Green Border moeten nog, hier respectief op 30 januari en 7 februari, in de Europese cinema’s in omloop komen. Aarzelden de EFA-leden, die de genomineerden uiteraard konden bekijken, om een film te bekronen die het publiek nog moet ontdekken? Dat verwijt weerklonk af en toe in de beginjaren van de toekenning van de Europese filmprijzen. Hoe ook, fans van Fallen Leaves van Aki Kaurismäki zijn ook ontgoocheld omdat hun favoriet met lege handen Berlijn verliet.

Instemming

Instemming is er dan weer voor Smoke, Sauna Sisterhood van Anna Hints die tot beste Europese documentaire werd uitgeroepen. Met haar How to Have Sex won Molly Manning Wolkers een prijs in de Cannes-sectie Un Certain Regard en in Berlijn werd de film uitgeroepen tot ontdekking van het jaar. Robot Dreams, net als de drie pas vernoemde films vertoond op FFG, werd bekroond als de beste animatiefilm. Om Mads Mikkelsen aan het werk te zien in The King’s Land (eerder The Promised Land getiteld) moet je nog tot eind januari 2024 wachten en dan kan je oordelen of zijn bekroning als beste acteur in dit historisch drama al dan niet terecht is. Dezelfde vraag mag je je stellen wat de cinematographie in die film betreft. Rasmus Videbaek kreeg er een beeldje voor.

Verdienstelijk

Aan laudatio’s voor verdienstelijke filmmakers ontbrak het in Berlijn evenmin. Isabel Coixet kreeg de European Achievement in World Cinema Award en de beroemde Vanessa Redgrave was er niet persoonlijk bij om haar European Lifetime Achievement Award in ontvangst te nemen. De Hongaarse regisseur Béla Tarr, bekend van o.a. Sátántangó en The Turin Horse hield, na het krijgen van een Honorary Award, een vurig naar de jongeren gericht pleidooi voor vrijheid. "Fuck up the film industry", kregen de jongeren te horen.