L'arbre de Guernica

Toe nu toe heeft Arrabal twee films gemaakt die eerder kunnen beschouwd worden als stijloefeningen in het neosurrealisme.
Het zijn "Viva la Muerte" en "J' irai comme un cheval fou". Deze films hebben bij hun premières wel altijd kontroverses en zelfs schandalen uitgelokt maar steeds kwam dezelfde kritiek terug; het waren afkooksels van de surrealistische films die Luis Bunuel reeds op het einde van de jaren twintig maakte.

Met L' ARBRE DE GUERNICA en de zaken enigzins anders. Arrabal heeft hier zonder stilistische omwegen een frontale aanval gedaan op de Spaanse Burgeroorlog en al wat erop gevolgd is en wat er nog gevolg van is. Het is immers deze tematiek die Arrabal in feite bezighoudt in gans zijn oeuvre.

Het komt er niet op aan een zoveelste analyze te maken van de gruwelijke maar ons allen bekende feiten. Het is evenmin een zoveelste getuigenis. Arrabal vervalt deze keer niet in herhaling. Zonder artistieke of surrealistische vormgeving toont hij hier direkt het 'fascistische monster'. In dit opzicht is L' ARBRE DE GUERNICA en soort kursus in geschiedenis maar dan gedoceerd door een marxistische hoogleraar en in een soort volkshogeschool. In een volkse taal legt Arrabal zijn argumenten uit en dit doet hij met schitterend illustratiemateriaal. Zijn ideeën zijn gevizualizeerd, zodanig dat iedereen kan volgen.
Ook het verhaal, dat feitelijk een parabel inhoudt, is eenvoudig. Enerzijds een dichter, extravagant en een beetje gek, die nog een aanbidder is van het surrealisme. Anderzijds een "panische kreatuur" geinkarneerd in de figuur van een woeste vrouw. Terwijl de burgeroorlog uitbarst besluiten ze allebei naar Frankrijk te vluchten. Daar lopen ze echter in de armen van de nazi's. Waarop ze op hun stappen terugkeren. Vanaf nu gaan ze de Republikeinen gaan verdedigen en meevechten …. Ondanks de overwinning van de Falangisten, slagen beide figuren erin te ontsnappen aan de repressie en vinden ze niettemin de vrijheid terug: dit is de 'boom van Guernica'. (vrij naar "Image et Son")