A los cuatro vientos (To the Four Winds)

De Spaanse Burgeroorlog is al vaker het onderwerp geweest van films , maar A Los Quatro Vientos zou je toch een beetje in de marge van deze films kunnen plaatsen. Deze film is immers gemaakt naar aanleiding van de 50e verjaardag van het bombardement op Guernica, het Baskische stadje dat door Stuka's van de Nazi's als testdomein werd gebruikt en dat Picasso tot diens beroemde schilderij inspireerde (Toen een nazi-officier voor het doek stond vroeg hij aan Picasso: “Haben Sie das gemacht?”, waarop Picasso antwoordde: “Nein, das haben Sie gemacht.”). Hoofdfiguur in deze film is Majoor Esteban Urkiaga, een officier van het Republikeinse leger die in literaire milieus beter bekend was onder zijn schrijversnaam Lauaxeta. We schrijven lente 1937 en de troepen van Franco staan voor de poorten van Bilbao na hun mislukte offensief op Madrid. Bilbao was slecht bewapend, even slecht georganiseerd en niet opgewassen tegen de door Nazi-Duitsland geëquipeerde fascistische troepen. Urkiaga tracht de Franse kolonel Monnier, adviseur van de Baskische president Aguirre, te overtuigen van de ernst van de situatie. Die wordt overigens nog verergerd door de reactionnaire berichtgeving van rechtse buitenlandse journalisten. In deze hachelijke toestand ontmoet Urkiaga Georgina, een Engelse vrijwillige verpleegster, die helpt bij de evacuatie van kinderen naar Engeland. Maar de uitvalswegen zijn geblokkeerd en de situatie is hopeloos. Franco 's offensief is even efficiënt als moordend. Om de bevolking van Bilbao te terrorizeren wordt het stadje Guernica van de kaart gebombardeerd. Urkiaga ziet de puinen en beseft dat verzet zinloos is. De film vertelt tevens het verhaal van de verhouding tussen Urkiaga en Georgina die eindigt met de gevangenneming en executie van Urkiaga.
A los Quatro Vientos is een bescheiden film en hij zal geen grootse carriere beschoren zijn. Het bombardement op Guernica wordt veeleer gesuggereerd dan echt verfilmd (dat zou veel te duur zijn uitgevallen) en de filmmaker tekent deze gebeurtenissen veeleer op het symbolische vlak uit: Guernica was immers de eerste grootscheepse militaire actie tegen een zuiver burgerdoelwit. Het accent ligt dus veel meer op de weerslag van de gebeurtenissen op de mensen dan op het spektakel van de gebeurtenissen zelf. Een mooie film. (wp)