Varjoja paratiisissa (Shadows in Paradise)

Een van de ontdekkingen van de befaamde 'Quinzaine des Réalisateurs' in Cannes vorig jaar was deze Finse film van Aki Kaurismaki, die, samen met zijn broer Mika, een merkwaardig fenomeen is geworden in de Europese cinema. De film vertelt het verhaal van twee eigenlijk doodgewone mensen: hij is chauffeur van een vuilnistruck in Helsinki, zij zit aan de kassa van een supermarkt. Kleine mensen in een grote stad dus die een vrij kleurloos en eentonig bestaan leiden. Mensen die ‘the big life’ alleen op hun televisiescherm zien. Geen van beide is getrouwd. Hun vriendenkring is klein en bestaat uit collega's van op het werk. De ontmoeting tussen Ilona en Nikander loopt niet over van romantiek. Er ontspint zich een soort relatie, die bestaat uit kibbelen, een zoen ... Zelfs sex is er niet bij. En met een tragikomische vanzelfsprekendheid gaan zij voort door het leven. Kaurismaki ensceneert het geheel in een niet te zware stijl die veel ruimte laat voor milde humor en die de film vrijwaart van paternalistisch medelijden. De twee hoofdfiguren lijken wat onwennig in hun bestaan - zij leven geheel vervreemd van een wereld waarin zij leven en die zij in geen enkel opzicht zelf mee hebben geschapen. Of, zoals Variety het schrijft : zij zijn schaduwen, schimmen, die naar licht hunkeren. Dat licht komt er op het einde van de film, wanneer Nikander plots het besluit neemt dat zij een reisje moeten maken: zij stappen op de boot naar Estland voor een ‘huwelijksreis’. Ietwat spottend zegt Kaurismaki over zijn film : « Het is een van de beste Europese films die in 1986 uitgekomen zijn, ondanks enkele inzinkingen in de dramaturgie bij het begin van het voorlaatste bobijn (net als Nikander Ilona in zijn armen neemt) en het onredelijke optimisme van de slotscene (waarvoor de regisseur geen enkele rechtvaardiging kan geven). » Kaurismaki filmt het verhaal in een alledaagse buurt van Helsinki, niet lelijker dan ze is, niet somberder dan alle dergelijke buurten in alle grote steden ter wereld zijn. Zijn acteurs zetten aandoenlijke personages neer die niets belachelijks of zwaarmoedigs hebben, maar gewoon zijn zoals ze zijn. Het meest opgemerkt werd Kati Outinen, die ook in Hamlet Likemaailmassa te zien is en die stellig ook buiten Finland nog filmrollen zal krijgen. (wp)