Stranger Than Paradise

JIM JARMUSCH
Jim Jarmusch, 28 jaar, NY-er, draaide in '79 zijn eerste film: PERMANENT VACATION. Een punkgedicht met een onvergetelijke John Lurie-score. STRANGER THAN PARADISE, eerst opgezet als kortfilm, is de internationale
doorbraak van deze sterk door Wenders en Nicholas Ray beïnvloedde kineast.

Stranger than Paradise
STRANGER THAN PARADISE toont drie mensen: een Hongaarse jongen die zijn vaderland uit zijn ziel wil uitvlakken ten gunste van de Verenigde Staten, zijn nichtje dat net uit Hongarije in Amerika is aangekomen en een kennis van de jonge Amerikaan, die even eenzaam is als de andere twee. Ze praten weinig, doen alles om hun gevoel zo veel mogelijk buiten schot te houden. Ze lopen elkaar mis uit angst, maar uit kleine details wordt duidelijk dat ze elkaar bijzonder waarderen. Het knappe van Jarmusch is, dat hij brutaalweg (in eerste instantie uit zuinigheidsoverwegingen, gaandeweg als eigenzinnige stijlfiguur) afzag van montage binnen de scènes. Per scène filmde hij vanuit een camera-instelling. Hij manipuleert zijn publiek met andere middelen clan via de conventionele weg van de close up of het in de montage illustreren van een gesprek. Zijn mise en scène kient hij zorgvuldig uit, zodat hij in de eerste seconde van de scène duidelijk kan maken hoe de verhoudingen liggen. Met zijn geluid laat hij de fragmenten waarin hij vertelt en die hij met stukjes zwart beeld ertussen los naast elkaar legt, naar elkaar verwijzen, zonder ze gemakkelijk in elkaar over te laten lopen. STRANGER THAN PARADISE werd zo een bevallige, ontroerende en tegelijk harde film.
(Joyce Roodnat in NRC Handelsblad 18.5.84)

Uit de dit jaar toch wel bijzonder rijk gestoffeerde Quinzaine des Réalisateurs stond Jim Jarmush op de hoogste trede. Een low budget komedie. Geproduceerd door Jarmusch, plus een Duitse en zelfs een Nederlandse (Bals, Film International) producent. Een internationale film die in de States gesitueerd is. Hoe vervreemd (een Hongaarse, twee bizarre vrienden) men zich in de States voelen kan. Jarmusch' lichtend voorbeeld getrouw: Nicholas "I'm a stranger here myself" Ray. Een wegfilmen van Hollywoodglitter. Jarmusch is een briljant constructief antwoord op de Lucas-Spielberg-succesmolen. STRANGER THAN PARADISE pikte de Camera d'Or-prijs mee. Als het Jarmusch gegund zal zijn clan doet die man spoedig nog meer filmmirakels ...
(Film en Televisie juli/ augustus 1984)