La legende du grand judo (Sanshiro Sugata)

Eén van de allergrootste verdiensten van het Internationaal Gents Filmgebeuren is zijn bijdrage tot de herontdekking van Kurosawa Akira: in 1977 werden er niet minder dan 8 Kurosawa-films voor stampvolle zalen gedraaid, in 1979 werd er nog één vertoond en dit jaar zijn er vier zogoed als vergeten produkties van de Japanse grootmeester aanwezig. Eindelijk zit er ook zijn debuutfilm tussen: "La légende du grand judo" of "The Judo Saga", die in 1943 werd opgenomen, d.w.z. nog tijdens WO ll. Van enige sporen van militaire propaganda kan je deze film niet beschuldigen, tenminste als je er rekening mee houdt dat toen de Japanse militaire grootmacht op volle toeren draaide en Kurosawa in vroegere scenario's de oorlogvoering stimuleerde en de kamikaze-piloten oppepte. De film is ideologisch voorzichtig, en omvat reeds het initiatiethema eigen aan zovele Kurosawa prenten, hier de mythische en fysieke inwijding in de klassieke krijgskunsten, iets wat het japans nationalisme in elk geval moest tevreden stellen. Het opvoedingsproces en de verhouding leermeester-leerling is een thema dat in verband te brengen is met de confucianistische moraal van het feodale japanse familiesisteem. De tocht naar de diepe levenservaring, de morele rechtgeaardheid en de groot-menselijkheid van de leermeester zijn de idealen die als model worden getekend. Dit is geen gemakkelijk didaktisme, maar veronderstelt een uitnodiging aan de kijker om stelling te nemen. Kurosawa is er in zijn eerste zelfstandig filmwerk in geslaagd een nieuwe filmstijl te ontwikkelen, in tegenstelling tot het klassiek Japans manierisme: dit houdt vooral een ruimere cinematografische visie van het detail in, en een krachtig ritme, dat onderbroken wordt door geweld - of door lyrische scènes, die reeds de stempel dragen van een zeer persoonlijke gevoeligheid. Op het afspraakje van verliefden, oorspronkelijk herleid tot enkele beelden, en de zo mooie herstelling van een sandaal met een zakdoek, antwoorden de houdgrepen en het geweld van de val. En in het hoge gras dat woelig opgezweept wordt onder een dreigende hemel, vindt een eindgevecht voor de eerste maal zijn epische adem: het geluid van de wind en van een kreet, en een lichaam dat valt en van een helling afrolt…. Wij staan dan al bij de essentie van de filmkunst, alhoewel Kurosawa zelf het volgende meende te moeten verklaren: "Aangezien mij in die periode geen enkele vrijheid van uitdrukking gelaten werd, heb ik alleen getracht de zuivere kinematografische effekten te benadrukken".