Die dritte Generation (The Third Generation)

Woedender en wreder kan men geen sprookjes bedenken dan dit desolate en desperate lach-want-ik-schiet-verhaal van de 'derde generatie' van terroristen. De eerste was die van '68, de tweede was de RAF. De derde generatie is niet meer gemotiveerd door de dromen van een nieuwe, rechtvaardige samenleving, ook niet door de woede van de wanhoop. Ze steekt haar neus in terrorisme zoals anderen in cocaïne, om wat euforie op te snuiven. Ze bedrijft geweld voor de sensatie, om de adrenaline wat vlugger te doen vloeien. Fassbinders derde generatie is een verzameling van dekadente onvolwassenen die indiaantje willen blijven spelen, de oorlogsbeschildering incluis-art deco van het terrorisme. Zoals altijd bij Fassbinder is het verhaal niet belangrijker dan de manier van vertellen. De filmer Fassbinder is vaak sterker dan de scenarioschrijver. Fassbinder werkt niet cerebraal maar intuïtief. Hij redeneert dikwijls niet met de hersenen, maar met zijn gevoelens. Zijn produktiviteit is ontzagwekkend. Ideeën, herinneringen, associaties komen voortdurend bij hem op. Als hij er zich niet wil in verslikken (of zelfs erin stikken) dan moet hij er een groot deel van gebruiken. Ook in de DRITTE GENERATION vindt men weer de nodige (soms onnodige) verwijzingen (o.m. Godard van tien jaar, Hollywood van veertig jaar geleden); geestige kwinkslagen (en ook flauwe woordspelletjes). Het blijven virtuoze kadensen, ludieke versieringen van het kunstige relaas van een meesterverteller. Het verhaal heeft niet veel om het lijf, het is alleen een kapstok waaraan Fassbinder zijn figuren kan ophangen, sommigen zo hardhandig dat ze het niet overleven. De leden van de groep zijn culturele en intellectuele middenstanders; inburgerlijke terroristen (ze zijn zeer voor netheid) en ook zeer Duits (ze loten wie er aan een aanslag mee mag doen, ze stemmen af voor details, maar wat de belangrijke zaken betreft aanvaarden ze entousiast bevelen (hun leider "weet toch wel wat-ie doet"). Maar wat DlE DRITTE GENERATION tot meer dan een goede film, tot een memorabele ervaring maakt is de manier waarop Fassbinder de toeschouwer 111 minuten lang in een houdgreep heeft, door de beelden (Fassbinder was zijn eigen kameraman) en door het geluid, vanaf het eerste moment waarin de "credits" begeleid worden door trommelslagen als scanderend harttritme. Gramsci schreef dat "het oude doodgaat, het nieuwe nog niet verschenen is; en gedurende dit interregum van alle kanten de meest verschillende morbide symptomen opduiken". Fassbinder laat iets van deze symptomen zien in DIE DRITTE GENERATION, een fascinerende en 'fantastische' film, schrijnend en tegelijk zeer onderhoudend en spannend over een generatie waaraan niets verloren is. (NCR-Handelsblad, 18/4/80)