Burden of Dreams

Is het niet opvallend dat juist de Amerikaanse dokumentaire BURDEN OF DREAMS van Les Blank veel aardiger, en vooral spannender (ja, alwéér) het verhaal van Werner Herzog’s FITZCARRALDO vertelt dan Herzog’s film zelf? FITZCARRALDO speelt zich eind vorige eeuw in de jungle van Peru af. Een Europese rubberbaron heeft last van een obsessie: in de jungle van de Amazone moet een groot feest gegeven worden ter ere van Verdi waarbij operazanger Caruso en ook Sarah Bernardt moeten optreden. Om zijn droom te realiseren dient er een groot stoomschip over een berg getrokken te worde, van de ene rivierarm naar een andere.
Het hele projekt van deze FITCARRALDO blijkt even absurd te zijn als het maken van de film erover, en in Blank’s documentaire zien we dat Herzog even geobsedeerd en onwezenlijk bezig is geweest om zijn film over FITZCARRALDO gerealiseerd te krijgens als FITZCARRALDO indertijd zelf met zijn stoomboot. (uit “Skoop” juli ‘82)

Wie enkel FITZCARRALDO zou zien, zal denken, och, een schip dat de berg opgaat, dat is allemaal getrukeerd… Daarom is de film van Les Blank BURDEN OF DREAMS, THE MAKING OF FITZCARRALDO zo fantastisch. De film toont wat er echt achter Kinski’s blik uit het slot van AGUIRRE steekt, of nog duidelijker, wat Herzog denkt en doet. De wil en het karakter om te slagen, hoe groot of hoe klein het doel, het projekt ook mogen zijn. Herzog aanbidt de waanzin van de macht, van het geweld, kortom van de onderdrukking helemaal niet. Hij bezit wel de gave om het onmogelijke toch te verwezenlijken. Hij wil de rede met het geloof verzoenen. Een klein citaat uit de film van Blank (over het landschap, waar FITZCARRALDO werd opgenomzn): “It’s an unfinished country, it’s still prehistoric - creation is not finished here yet. It’s like a curse weighing on an entire landscape, and whoever goes too deep into this has a share of this curse - so we are cursed by what we are doing here. It’s a land that God, if He exists, has created in anger”. Over “vervloekingen” kan Herzog inderdaad meespreken. In de BRD werden foto’s van Herzog in bepaalde kranten afgedrukt met op de achtergrond lijken uit Nazi-koncentratiekampen. In Peru zelf kwamen Duitse joernalisten de Indianen die aan de film meewerkten tegen Herzog opjutten. Deze voorbeelden zijn slechts een topje van de ijsberg van moeilijkheden die in Blank’s BURDEN OF DREAMS aan bod komen.
Deze dokumentaire zelf is zo ongeveer het beste en meest indrukwekkende verslag (o ironie, soms ziet het eruit als “geënsceneerd”, zo overtuigend filmt Blank!) over het (naar buiten toe) dromers lijken die vulkanen van energie herbergen. (uit “Film en Televisie” nr 303)