Wide Angle: The Whale - Video-essays

Ook Darren Aronofsky kan je aan bovenstaand lijstje van video essay darlings toevoegen. Als je je wil voorbereiden op The Whale (2022) dan kan je dat doen door de essays in dit Wide Angle dossier te lezen, maar ook door een video essay te bekijken over elk van zijn vorige zeven langspeelfilms. We helpen je te kiezen uit het ruime aanbod.

Pi (1998)

Ook al is Pi (1998) nog maar zijn debuut, toch zet die film al meteen de thematische toon voor Aronofsky’s hele filmografie. De personages die Pi bevolken lijken wel aan de heup vergroeid met figuren uit zijn andere films (die lijden onder gelijkaardige paranoïde fixaties). Bovendien fungeert Pi als laboratorium voor een aantal montage- en cameratechnieken die Arnofsky later zou verfijnen. In zijn video essay The Evolution of Darren Aronofsky traceert Mr Nerdista hoe thematische motieven en visuele strategieën uit Pi doorheen de hele carrière van Aronofsky blijven echoën.

Requiem for a Dream (2000)

Requiem for a Dream (2000) zit onbehaaglijk dicht op de huid van de personages die in deze gedrogeerde koortsdroom ronddwalen. Vier verslaafden zinken almaar dieper weg in hun afhankelijkheid van stimulerende middelen. Barrages van close shots en geluidscloseups maken het voor de kijker onmogelijk om op veilige afstand te blijven. De beeldtaal én de geluidsregie die Aronofsky hanteert, roepen de rush op die de personages ervaren. Korte shots en krachtige geluiden. Staccato en snedig. Het directe genot en de kortstondige high van het druggebruik krijgen een visueel en auditief equivalent.

Extreme close-ups zijn vaste prik in de films van Aronofsky, maar nergens zijn ze zo prominent als in Requiem for a Dream, met zijn veelvuldige shots van naalden die prikken en pillen die zich laten slikken. In zijn vinnige supercut zet Jacob T. Swinney ze ritmisch op een rijtje. Video essay coryfee Kogonada deed hetzelfde met de geluidscloseups. Zijn Sounds of Aronofsky is een bijna muzikale montage van messcherpe geluidseffecten.

The Fountain (2006)

Zes jaar lang werkte Aronofsky aan zijn volgende film en dat was waarschijnlijk té lang. Want The Fountain (2006) spuit vooral new age nonsens en kan zijn mystieke ambities nooit waarmaken. Met elk in goudkleur gedrenkt tableau lijkt Aronofsky zijn film te willen inbedden in de rijke geschiedenis van de religieuze iconografie, maar het is zijn eigen tomeloze visuele ambitie die zich in dat bladgoud aftekent. The Fountain heeft alles van een vanity project: de uit de hand gelopen obsessie van een regisseur met te grote plannen en een te klein budget.

Julian Palmer stelt dat dergelijke dwangmatigheid ook de personages van Aronofsky niet vreemd is. Zijn video essay Aronofsky’s Obsessions poneert obsessiviteit als de thematische rode draad doorheen de filmografie van de Amerikaan.

The Wrestler (2008)

Geen spoor van de barokke beeldtaal van The Fountain in de volgende film van Aronofsky. In The Wrestler (2008) schroeft hij zijn visuele excessen terug en geeft hij het hoofdpersonage de leiding. Ook letterlijk, want de titulaire worstelaar neemt de camera voortdurend op sleeptouw. In lange follow shots zien we het personage op de rug – een visuele strategie die ook de broers Dardenne graag en vaak hanteren. Jacob T. Swinney (weer hij) illustreert deze aanpak in zijn video essay Blind Leading the Blind.

Black Swan (2010)

In The Wrestler worstelt het titelpersonage met zijn fysieke aftakeling. In Black Swan (2010) gaan lichamelijke en mentale desintegratie hand in hand. De ambitieuze ballerina Natalie Portman danst zich vast in haar eigen waanbeelden. Ze draait pirouettes tot haar geest haar te lijf gaat... en tot haar lijf de geest geeft. Aronofsky’s sound design speelt daarbij een cruciale rol: strategisch ingezette sonore patronen verklanken de subjectiviteit van het hoofdpersonage. Het video essay The Sounds of Obsession van Daniel Crowley legt een aantal auditieve motieven bloot.

Noah (2014)

Vier jaar later verfilmde Aronofsky nog maar eens een verhaal over monomanie met Noah (2014). Ook de Bijbelse stamvader schippert tussen waan en werkelijkheid en past perfect in Aronofsky’s rijtje personages met ongezonde fixaties. Toch kon deze film niet rekenen op veel aandacht en adoratie van video essay makers. In The Visual Style Behind Darren Aronofsky Movies komt de film even aan bod. Dit video essay van StudioBinder traceert vaak terugkerende cameratechnieken, en het is niet verwonderlijk dat het Bijbels epos Noah een mooi voorbeeld levert van Aronofsky’s gebruik van het god’s eye view shot.

Mother! (2017)

Zowel Requiem for a Dream, The Fountain als Black Swan zijn doorspekt met hallucinatoire episodes. Radicaal subjectieve scènes vervagen de grens tussen materiële buitenwereld en mentale begoochelingen. Aronofsky drijft die aanpak tot het uiterste in Mother! (2017), een hectische allegorie waarin de vertelling helemaal losgezongen is van de objectieve realiteit. De fantasma’s en fobieën van het vrouwelijk hoofdpersonage zijn onze focalisator: de enige lens waardoor we als kijker de filmwereld te zien krijgen. The Perspective of Hell, zo noemt Spikima die aanpak in zijn video essay over Aronofsky.

Benieuwd hoeveel video essay makers The Whale zal inspireren...