Scorsese boek vangt de ziel van Scorsese
Op zijn beurt vat auteur Patrick Duynslaegher de ziel van Scorsese en dat is meteen de grootste verdienste van het naar aanleiding van de 40ste editie van Film Fest Gent door Roularta fraai uitgegeven boek. Het is tweedelig. In het eerste deel komen de interviews aan bod die de auteur al vanaf Mean Streets had met de regisseur van onder meer 'Taxi Driver', 'Raging Bull', 'The Age of Innocence', 'The Aviator' en 'Hugo'. In het tweede deel worden alles samen zesendertig films van Scorsese kritisch belicht.
In het boek komt Scorsese zelf even persoonlijk aan het woord. Want in een op 23 juli 2013 gedateerde brief zingt de regisseur de lof van Guy Peellaert de Belgische graficus die de intrigerende en sfeervolle affiche ontwierp voor 'Taxi Driver'. Ze werd weinig gebruikt omdat de verdeler van de film ze niet commercieel genoeg vond. Guy Peellaert’s ontwerp siert niet alleen de cover van het boek maar is ook het uithangbord van de razend interessante Scorsese tentoonstelling. Met boek en poster onderscheidt Film Fest Gent zich van Berlijn en Turijn waar de expo al te zien was.
“Wij wilden met onze publicatie meer brengen dan een cataloog die in veel gevallen een tentoonstelling niet blijvend overleeft”, zegt Patrick Duynslaegher. Daarvoor werd vanuit Film Fest Gent samengewerkt met uitgeverij Roularta waar de auteur als Knack filmredacteur en Focus hoofdredacteur bijna dertig jaar werkte. Bestaande teksten werden echter niet zomaar opgewarmd maar aangevuld en herwerkt zodat viervijfde van het boek helemaal nieuw werd. Dank zij honderden illustraties, gekozen uit de films van Scorsese en uit de op de tentoonstelling getoonde documenten, is het ook visueel een oogopener. Kortom een boeiende synthese tussen een filmstudie en een kijkboek. Door formaat en gewicht niet zo handig, en ook niet bedoeld, om op de tentoonstelling zelf te gebruiken maar bijzonder nuttig om er achteraf nog meer van te genieten.
Scorsese heeft dus door opzet en uitwerking een eigen plaats in de Scorsese literatuur. Temeer omdat in het boek een interview staat met Thelma Schoonmaker die al jarenlang de films van Martin Scorsese monteert en met Kristina Jaspers en Peter Mänz over de storyboards (vooraf getekende filmsequenties) die op de tentoonstelling prominent in beeld komen.
In zijn inleidend hoofdstuk typeert Patrick Duynslaegher Scorsese als Sint Scorsese. Maar wat betekent religie voor de cineast? Duynslaegher: “Scorsese heeft vanuit zijn Italiaanse afstamming een religieuze achtergrond en de strijd tussen goed en kwaad komt geregeld in zijn werk aan bod. Vaak komt het in zijn oeuvre tot een strijd tussen personages die van Bijbelse figuren als Abel en Kaïn zijn afgekeken. Zijn ouders laat hij meespelen in zijn films om ze een soort eeuwig leven te geven maar hijzelf is er ook van overtuigd dat de dood niet het einde is. Maar hij ziet zich, in alle ernst, in de hel terecht komen. En Abel en Kaïn brengen me op een van de sleutels in het werk van Scorsese. Heel veel films staan in het teken van het verraad en de soms daarbij gepaard gaande schuldgevoelens. Kijk in dat verband maar naar Judas in 'The Last Temptation of Christ', naar 'Raging Bull', 'The Departed', 'Casino', 'Gangs of New York'.
Bladerend in het boek merk je hoe Scorsese’s films niet alleen de geest van een tijdperk weergeven, denk aan 'Mean Streets' en 'Taxi Driver', maar toch nog altijd brandend actueel zijn. Een kenmerk van een kunstenaar die terecht wordt opgehemeld. Maar heeft Scorsese volgens Patrick Duynslaegher dan geen gebreken?
“Volgens de goed geplaatste Thelma Schoonmaker kan Scorsese geen verhaal vertellen. Wie ben ik dan om dat te ontkennen. Hoe ook, soms maakt Scorsese films met personages die mij persoonlijk niet interesseren maar door zijn filmische aanpak ben ik er toch door gefascineerd. Zijn kwaliteiten zijn tegelijkertijd zijn gebreken. Als regisseur is hij zo virtuoos dat hij soms een tikkeltje teveel show verkoopt”. In boek noch op de tentoonstelling in elk geval niets van gemerkt…
Patrick Duynslaegher. Scorsese. Roularta Books. 240 blz. €30.