BLOG. FFGent @ Cannes: Sfeerverslag

Hoewel de Britse politiek en sociaal geëngageerde regisseur gezegd had dat ‘Jimmy’s Hall’ zijn laatste film zou zijn, vond hij op een bepaald moment dat “er nog zoveel verhalen te vertellen waren” en zette zich opnieuw aan het werk. Daartoe geholpen door zijn vaste scenarist Paul Laverty. Alles begon voor Loach toen hij zijn geboortestad bezocht en er zo in contact kwam met de voedselbanken. Dat er zoveel mensen doorheen een sociaal netwerk vielen, vond hij schrijnend. Zover staat het hoofdpersonage Daniel Blake nog niet. Hij is na een hartaanval tijdelijk werkloos als metser-timmerman. Maar hij moet wel bijzondere bijstand aanvragen. Dat is een voor hem helse karwei omdat hij niets van computers kent en “er zelfs schrik van heeft”. Hij moet ook naar een andere job uitkijken en bewijzen dat hij daar 35 uur per week mee bezig is. Leren solliciteren hoort er ook bij maar de lesgever geeft onomwonden toe dat er niet genoeg jobs zijn. Kortom, Daniel Blake komt niet voor bijkomende uitkeringen in aanmerking. Tijdens zijn administratieve martelgang ontmoet hij een jonge vrouw met twee kinderen die wegens financiële redenen Londen moest verlaten en in Newcastle een nieuw leven probeert op te bouwen. Vanuit het niets… Actueler dan met deze thematiek over armoede en ziek zijn kan je niet zijn. En met deze film keert Ken Loach terug naar de sociale thema’s die van hem de meest geëngageerde en soms ook controversiële cineast maakten. In ‘I Daniel Blake’ slaat Loach niet wild om zich heen maar hij raakt je met deze festivaltopper recht in het hart.

Zieken komen eveneens aan bod in de mooie nieuwe film 'La Fille Inconnue' van de gebroeders Dardenne. Hier worden ze verzorgd door dokter Jenny Davin. Wanneer iemand na de uren aanbelt, besluit Jenny niet meer open te doen. Later wordt de jonge patiënte dood terug gevonden, een gebeurtenis die de jonge dokter niet meer loslaat . De zoektocht naar de identiteit van het meisje wordt voor de dokter een zoektocht naar zichzelf en tevens een wake-up call. De film is geen detective verhaal maar revelleert de context van de actuele maatschappij. Die revellering gebeurt hier minder direct dan de vroegere gebroeders Dardenne maar is even trefzeker.

Waar Ken Loach zichzelf getrouw is, gaat dat niet helemaal op voor de Franse cineast Bruno Dumont, een van de vele trouwe Cannesgangers die er op deze editie opnieuw bij is. Met ‘Ma Loute’ gooit de Noord-Franse cineast het over een andere boeg en vervangt hij de hem zo kenmerkende ernst en soms zwartkijkerij door een komedie, een burleske zelfs. Met zijn op FFG vertoonde tv-serie ‘P’tit QuinQuin’ was de ommezwaai al ingezet en opnieuw draait alles nu om een reeks onopgeloste verdwijningen in de Slack baai. Twee politiemannen, Machin en Malfoy, de evenbeelden van ‘De dikke’ en ‘De dunne’ zijn met het onderzoek belast. Zij komen als het ware tussen twee families terecht. De Van Peteghems uit Rijsel en de plaatselijke bewoners de Bruforts. De familie Van Peteghem vertegenwoordigt de rijke bourgoisie terwijl de Bruforts straat maar dan ook straatarm zijn. Zij verdienen, we schrijven het jaar 1910, een centje bij door de rijke madammen en meneren in hun armen te nemen en zo over de strandplassen te dragen opdat ze hun voeten niet nat zouden maken. Zo komen twee sociale klassen met elkaar in contact. Maar er is ook nog de liefde tussen zoon Brufort en Billie Van Peteghem van wie niemand weet of het nu wel een jongen of een meisje is…Hoewel de film zich in het begin van de vorige eeuw afspeelt, is het duidelijk dat Dumont een boodschap heeft voor deze tijd. Alleen de schijn is veranderd, de werkelijkheid blijft. Er zijn nog altijd twee sociale klassen die mekaar aan het verslinden zijn. Uiteraard niet meer letterlijk, zoals in ‘Ma Loute’ maar dat is volgens een van de filmproducenten dan maar een “metafoor”. Gelukkig komt Dumont daar min of meer mee weg en blijft hij zijn naturalistische en spirituele en filmische inspiratiebronnen getrouw maar of al zijn fans hem dit keer zullen volgen is toch twijfelachtig.

Het incident in ‘Ma Loute’, de naam van de oudste Brufort doet ons terugdenken aan de titel van de Britse ‘The Telegraphe’ die ons in Cannes “sun, seks en Spielberg” beloofde. Daar hoorde eigenlijk ook kannibalisme bij want er zijn in de officiële selecties niet minder dan vijf films waarin een dergelijke scène voorkomt. We slaan ze over en schakelen naar Steven Spielberg die hier ‘De Grote Vriendelijke Reus’ naar Roald Dahl voorstelde. Eigenlijk had dat de zesde kannibaalfilm moeten zijn maar Spielberg heeft de kinderen etende reuzen in het boek vastgeketend zodat ze de overstap naar de film niet konden maken. In zijn jongste film is Spielberg zijn eigenste zelf gebleven, een vakman zonder weerga die in vele genres thuis is maar die hier een vleugje magie mist. Gelukkig is er de heerlijke ontmoeting met de Britse koningin en ontbindt de regisseur op het einde zijn spektakelduivels.

Terug dan maar naar “het leven zoals het is”. Naast ‘I, Daniel Blake’ is er nog het mooie ‘Loving’ van Jeff Nichols. In 1958 trouwden Richard en Mildred Loving en daar zou normaal geen haan naar hebben gekraaid ware het niet dat Richard blank was en zij donkerkleurig. Interraciale huwelijken waren in de staat Virginia verboden en daarom vlogen beiden in de gevangenis. Richard kwam direct op borg vrij, zijn vrouw Mildred moest wat langer wachten. Beiden kregen opschorting van straf op voorwaarde dat zij zich vijfentwintig jaar in Washington D.C. zouden vestigen. Ze kregen drie kinderen, Mildred wilde terug naar het platteland en ze schreef een brief naar senator Kennedy die de zaak door verwees naar de American Civil Liberties Union die er een zaak van maakte. Zonder de overtuigende medewerking van de Loving’s. Zij wilden zelfs niet naar de Supreme Court toen hun zaak daar werd bepleit door twee jonge ambitieuze advocaten die er op uit waren rechtsgeschiedenis te schrijven en dat ook deden want de discriminerende wetgeving werd afgeschaft en het recht op een huwelijk als mensenrecht erkend. Jeff Nichols vertelt zijn verhaal op een nuchtere toon en vermijdt alle valkuilen van het genre. Dat Richard Loving op een gegeven moment in zijn auto een baksteen vindt die in een artikel van Life Magazine is gewikkeld, is zowat het ergste dat het hoofdpersonage overkomt. Toch is er een voortdurende dreiging en onderhuidse spanning. Ontroering troef in Cannes toen de echte Life Magazine foto’s van het koppel op het einde van de film werden getoond. Zo zou een sobere film via Cannes aan een triomftocht kunnen beginnen. Hopelijk niet alleen in de filmcenakels.

Ook de makers van ‘Toni Erdmann’ – ook al een naam als titel – dromen sedert een paar dagen van een commerciële triomf. Ze verslikten zich in hun koffie toen ze de sterren zagen die de internationale filmpers uitdeelde in dat ander vakblad “Screen International”. In haar film heeft de Duitse Maren Ade het over een vader-dochter relatie die op een bijzondere manier in orde komt. De vader gooit altijd roet in het eten als zijn dochter in Boekarest presentaties geeft over hoe je bedrijven moet saneren en laten fusioneren. Ze probeert zich van haar vader te ontdoen maar hij komt steeds opnieuw tevoorschijn. Ade heeft het terecht niet zo begrepen op de overkill aan marketing en power point presentaties en deelt flinke sneren uit naar het figuurlijke kannibalisme dat in bepaalde werkomgevingen groeit en bloeit maar moet dringend snoeien in een bijna drie uur lange film. Dan komt het soms hilarische derde deel nog beter tot zijn recht. Twee vakbladen supporteren dus voor een verschillende film als Palm winnaar maar beide films hebben een vrouwelijke regisseur gemeenschappelijk.

En de terreurdreiging in Cannes? We zien films in een land waar de noodtoestand heerst en de veiligheidsmaatregelen zijn drastisch. Velen zijn weggebleven en even was er paniek op het strandje en het zeerestaurant van het poepchique Hotel du Cap toen een bootje met zes “terroristen” op het hotel afstevende. Mensen renden weg voor iets wat uiteindelijk een publiciteitsstunt was voor een of andere misdaadfilm. Er kwamen uitbranders, bolwassingen en verontschuldigingen aan te pas. Ze zouden het nooit meer doen, de snoodaards maar haalden wel allle “boekskens”. Ernstig nu: para’s paraderen discreet in de straten, we zien dagelijks de bommenhond de grote zaal besnuffelen en de rest blijft geheim. Niet zo de veiligheidsmaatregel die het hotel Martinez nam. Dat hotel zet vijf buizerds in om de meeuwen te verjagen zodat die niet op de vlucht gaan met de exquise riz de veau van de gasten op het hotelstrand. Alles is dus veilig in filmland.