Traveller

De wereld van TRAVELLER, de wereld van woonwagenfamilies- het gaat hier niet om zigeuners, wel om echte leren die in groepen woonwagens ronddolen - is de meeste leren onbekend, maar ook elders vormt deze randgroep een grote onbekende. De film vertelt een heel eenvoudig verhaal: Michael en Angela, resp. 17 en 16 jaar, werden door hun ouders tot een huwelijk verplicht. Zij hebben geen vaste verblijfplaats, en leven van allerlei klusjes en gelegenheidswerkjes. Met tegenzin leven zij samen; de ouders moeien zich doorlopend met hun zaken. Zij sturen hen naar Noord-Ierland om er radio's en andere dure zaken te kopen, en om die naar het Zuiden te smokkelen. Wij volgen in TRAVELLER hun tocht naar het Noorden: ze ontmoeten Clicky, een marginale Republikein, wiens leven zich zal vermengen met dit van Michael en Angela. Zij rijden hun geleende bestelwagen in schroot, Michael berooft een postkantoor, ze bivakkeren in een verlaten, groot huis. Terwijl ze op weg naar huis langs landschappen en ruïnes rijden - het historisch verleden, - ondernemen ze enkele schuchtere pogingen om elkaar beter te leren kennen en begrijpen, ze worden eigenlijk verplicht zich met elkaar te verzoenen. Er is immers ook nog altijd die Clicky die zich meer dan ontfermt over Angela. TRAVELLER is ergens een pessimistische film, in de zin dat ook LOOKS AND SMILES
dat was: een wereld zonder toekomst voor de jongeren, zelfs hun marginaliteit, hun los zijn van de industriële-consumptie-maatschappij in kris is lost niets op: het verergert nog hun situatie. Voor hen is er geen oplossing in het vooruitzicht: de "vlucht" naar Engeland, die op het eind gesuggereerd wordt, wijst op de onmogelijkheid om uit hun persoonlijke en maatschappelijke krisis te geraken. Een belangrijk element voor het realisme van de film is, dat de akteurs behoren tot families van woonwagenmensen, zo is Judy Donovan een onvervalst woonwagenkind, dat met een zelfzekere ongeknutseldheid haar rol vertolkt. Dat realisme gaat soms heel ver: zo spreekt ze het dialekt van haar familie, dat echt onverstaanbaar is. Door dit alles wordt TRAVELLER een meer dan authentiek werkstuk: zonder sentimentaliteit ten opzichte van "hedendaagse nomaden" stelt Comerford hun leven tegenover dat van de amorfe massa's die als "sedentairen" in de stad leven. Woonwagenmensen leven in een voor hen al.len reëele wereld, die voor ons - ook met de beste wil - moeilijk te begrijpen is. Om hun wereld in de onze te betrekken, vermijdt de kineast de traditionele vertelkunst, zo bv. geen medelijden, geen romantische voorstellingen, kortom geen bevestigingen van vooropgestelde ideeën en waarnemingen. Het gaat voor Joe Comerford om een kromgegroeide en ontaarde bevolkingsgroep, die met irrationele en bijna dierlijke angst op ingebeelde bedreigingen reageert. Deze droomachtige werkelijkheid uit te beelden, dat is het, waarover het in film ook kan en moet gaan. (JMDV)