Birth of a Nation

Deze tekst is weergegeven zoals oorspronkelijk neergeschreven in de festivalbrochure en bevat gedateerde visies op de samenleving, die mogelijk als kwetsend en problematisch ervaren kunnen worden. Als organisatie die inzet op diversiteit en tolerantie in de maatschappij staan wij niet achter de visies in onderstaande tekst. Het weergeven van de oorspronkelijke teksten kadert in de bredere archiefvisie van Film Fest Gent die de geschiedenis van het festival authentiek tracht weer te geven. Heb je een vraag of melding voor onze redactie? Mail dan naar info@filmfestival.be.

Deze film is een mijlpaal in de hele filmgeschiedenis en waarschijnlijk een der grootste ooit gerealiseerde films.

Een film die gedraaid werd 9 jaar voor 'De roofdieren’ van E. von Stroheim, 11 jaar voor de ‘Pantserkruiser van Potemkin' van Eisenstein. Toen de Birth of a Nation in 1914 uitkwam, was het medium film erkend als de zevende kunst, en was bovendien helemaal in het nauwe kader van het toneel. Griffith heeft de enorme verdienste dat hij deze begrensing doorbroken heeft; met hem is de film definitief iets anders geworden dan alleen maar reproduktie van theater. Aldus legde Griffith de basis van een specifieke taal die de taal is geworden van de moderne cinema.

In die tijd was dat een ongelooflijke prestatie, waarvan de gedurfdheid ons bijna helemaal ontgaat.

Nochtans is deze film geen muf museumstuk. Als we bepaalde sentimentele toestanden terzijde laten, die eigen waren aan de tijdsfeer van rond 1900, worden we onvermijdelijk getroffen door de vitaliteit, de krachtige opbouw, door het levendig ritme van de belangrijkste episodes van het verhaal: de slag van Petersburg, de moord op Lincoln, de dood van Flora, de razende rit van de KU KUX KLAN-ruiters. Én niet het minst genietbaar is de úitzonderlijke kracht van de beelden, opgenomen door de careraman G.W. Bitzer.

Bovendien is de film een dokument, dat politiek gezien hoogst interessant is, omdat hij problemen stelt die aktueler zijn dan ooit: Griffith betoont in zijn werk een uiterst doorgedreven racisme; de zwarten die hij, op enkele getrouwen na, ten tonele voert, zijn stuk voor stuk bandieten, verkrachters, moordenaars zonder genade. De politieke bevrijding van de vroegere slaven stelt hij zonder meer karikaturaal voor; en bovendien neemt hij zonder enige nuance de verdediging op zich van de ruiters van de KU KUX KLAN, die hij tekent als legendariese helden, de laatste verdedigers van de ‘blanke overheersing’. Mensen die de rechten verdedigen van zwarten worden geschilderd als dubieuze individuen, pervers en hoogst verdacht.

Toen de film uitkwam ontstond stante pede een heftige polemiek, die mede aan de basis lag van het enorme komersjele sukses. Vele vooraanstaande intellektuelen tekenden heftig protest aan tegen de ‘poging van Griffith 10 miljoen Amerikanen voor te stellen als halve gare wilden'...

In Boston veroorzaakte de film een regelrechte oproer; de Senaat wijdde er een debat aan, en president Woodrow Wilson, een verlicht liberaal, wilde de film zien. En zo kwam het dat IEDEREEN de film wou gaan zien. Op verschillende plaatsen draaide hij meer als een jaar lang. De film, die 100.000 dollar had gekost, bracht niet minder dan 20 miljoen netto winst op, een cijfer dat pas werd overtroffen door de suksessen van ‘Ben Hur' en 'Gejaagd door de wind’. 100 miljoen mensen hebben de film gezien in de periode tussen 1914 en 1930.

Deze film is een must, om allerlei redenen: filmtechnies gezien is hij de eerste werkelijke FILM. Inhoudelijk gezien werpt hij licht op een van de boeienste en meest betekenisvolle dingen uit de hedendaagse wereldgeschiedenis: de opkomst van een natie. Beschreven op het moment dat deze natie op het punt stond van de ganse wereld haar imperium te maken, en op de ideologie van dit imperialisme, dat in zeer vele gevallen lijkt op deze van het fascisme.