Nuestra Tierra (Landmarks)

Een landschap draagt de sporen van eeuwen strijd, en elke laag aarde fluistert over verlies en verzet. Met Nuestra Tierra presenteert de Argentijnse regisseur Lucrecia Martel (La Ciénaga, Zama) haar eerste documentaire: een meeslepende en compromisloze film die de moord op de inheemse leider Javier Chocobar in 2009 verbindt met de lange geschiedenis van koloniale overheersing en landonteigening in Latijns-Amerika.

Tijdens een gewelddadige confrontatie in de Argentijnse provincie Tucumán wordt Chocobar doodgeschoten door drie mannen die aanspraak maakten op de grond van zijn gemeenschap. Hoewel de moord werd vastgelegd op video, bleven de daders negen jaar lang vrij rondlopen. In 2018 volgt eindelijk een proces, maar ook daar blijkt hoe diep onrecht en machtsstructuren verankerd zijn. Martel verweeft het materiaal uit de rechtszaal met getuigenissen, familiefoto’s en de stemmen van de inheemse Chuschagasta zelf. Door hun herinneringen, verhalen en archieven centraal te stellen, ontstaat een film die niet enkel een misdaad reconstrueert, maar de kijker meevoert door vier eeuwen onderdrukking, ontkenning en verzet.

Nuestra Tierra is tegelijk intiem en grootschalig. Martel zoomt in op kleine gebaren, de aanwezigheid van dieren en de dagelijkse rituelen van een gemeenschap, en plaatst die tegenover wijdse dronebeelden van een adembenemend landschap dat voortdurend onderwerp van strijd is. De krachtig evocatieve soundtrack van Alfonso Olguín tilt die beelden naar een bijna kosmisch niveau: de muziek pulseert over de horizon, echoot in de bergen en maakt voelbaar dat de strijd om land ook een strijd om herinnering en toekomst is. Het resultaat is een hypnotiserende filmische ervaring die zich verzet tegen simplificatie en spektakel. Martel laat het verhaal ontvouwen zonder sentimentaliteit, maar met diepe empathie en een scherp bewustzijn van de erfenis van kolonialisme die tot in het heden doorwerkt. Het is cinema als getuigenis, en als oproep tot gerechtigheid: een film die een gemeenschap een stem geeft, maar tegelijk spreekt voor zovele anderen wier geschiedenis uitgewist dreigde te worden.