Journey

Met de 14 .30 uur durende film De Reis heeft de Britse filmmaker Peter Watkins politieke filmgeschiedenis geschreven . De Reis onderzoekt hoe een vraagstuk van oorlog en vrede in het bewustzijn van de wereld vandaag leeft, wat in die zin on­dervonden wordt, ondernomen wordt, wat verwacht wordt en wat voor een informa­tiesysteem het verwachtingspatroon en de drijfveer van de mens beïnvloedt. Binnen deze vraagstelling zocht Peter Watkins overal in de wereld families op , waarmee hij -voorzien van video en fotomateriaal van andere gesprekken en families een uitvoerig gesprek aanknopen kan. Een wereldenquête opgenomen met nieuwe dramaturgische middelen en een eigen filmtaal. Tussen deze confrontaties last Watkins leitmotieven in (het volgen van een trein met atoomraketten die dwars door de VS spoort, de werkzaamheden bij de opbouw van een nucleaire basis in Schotland, de vermelding hoeveel mil­joenen dollars sedert het begin van de film naar bewapeningsuitgaven zijn gegaan). Maar de film laat ook de overlevenden aan het woord van de Tweede Wereldoorlog , spreekt over de belangen van de politieke macht in de mediaindustrie , kolonialisme , racisme, onderdrukking. De Reis legt daarbij de klemtoon op de ingewikkelde verwevenheid van alles. De Reis is communicatie, wereldwijs en doelbewust, een getuigenis , een kennismaking , een werelddrama , een kritisch onderzoek , in­formatie van levensbelang, de onschuldige troost en droom ook van kinderen overal in de wereld. De film maakt de al even onthutsende als grondige balans op van de wereldtoestand in het tijdperk van de mi­litarisering. Peter Watkins stelt niet een ondoordacht pacifisme voor, maar de kleine alledaagse strijd tegen militarisering en de globale manipulatie van de infor­matie. Zijn vaak adembenemende radika­liteit bestaat niet het minst daarin dat hij zonder arrogantie aan onze medever­antwoordelijkheid herinnert, dat de wereld niet keurig in te delen is in onschuldige slachtoffers en demonische daders.
De film gaat uit van de veronderstelling dat de fictieve en documentaire beelden over een nucleaire oorlog door de voort­durende herhaling diepe indrukken nalaten in de psyche van de mens en de menselijke wil om op te treden verlammen. De tijd is gekomen, zo beweert Watkins, om beelden te tonen die ons de kracht geven om po­sitief in te grijpen en voorbeelden te vin­den. Onze mensheid heeft dringend nood aan nuttige, doelbewuste films, nuttige kunsten en media. De montage laat toe deze filmmarathon over meerdere ronden te lopen. Onderdelen vormen als afgeronde eenheden delen van één grote structuur. De Reis is een handig instrument in de vredesopvoeding. Hij vertelt over de vele wegen, de reizen die Watkins ondernam om zijn projekt mogelijk te maken binnen het kader van een globale communicatie, maar ook over de reizen die de mensen moeten blijven aanvatten naar een werel­dvrede. Een unieke, opzienbarende ge­beurtenis in de geschiedenis van de poli­tiek geëngageerde film .
Wanneer de vraag gesteld wordt naar de duur van deze filmmarathon dan werpt Peter Watkins meteen de tegenvraag: hoe kan men een film maken die zich tegen de atomisering en de kortademigheid van de hedendaagse massamedia richt, wanneer deze op zijn beurt in dezelfde gebreken vervalt , de trend zou voortzetten of be­vestigen? alleen al met de pacifistische films die er tot op heden zijn uitgebracht kan men een filmarchief van grote omvang vullen. The Journey moest opvallen, moet blijven opvallen. Watkins is zich ten stelligste bewust van de ingrijpende en sturende rol die de massamedia in onze wereld innemen, de kijker absorbeert enkel, volledig passief en heeft geen enkele inspraak of mogelijkheid tot tussenkomst in wat hem allemaal wordt voorgeschoteld. Hij hoeft maar te slikken. The Journey is een project dat alle politieke, geografische en persoonlijke grenzen tracht te overschrijden. Een wereldwijd voelbare angst moet ons aanzetten niet enkel tot het blijven stilstaan bij de vrede - want vrede heerst niet, oorlog heerst op onze globe.
De derde wereldoorlog is in Hiroshima en Nagasaki begonnen en woedt sedertdien over de hele wereld. De economische en politieke institutionalisering van de bom heeft een verwoestend effect op de mens en de door hem ingerichte sociale structuur en cultuur. We leren blijkbaar niets meer uit Hiroshima en Nagasaki, meent Watkins.Op de bijdrage van duizenden mensen en groepen moest deze film rekenen vooraleer werkelijkheid te worden, duizenden die buttons kochten, marathons organiseerden, filmvoorstellingen, concerten, panelgesprekken, politieke meetings bijwoonden, geld stortten... Ook de ontelbare vredesbewegingen en organisaties van overal maakten The Journey mogelijk, daaronder het Zweedse Vredesinstituut dat met al zijn werk al meer dan eens bewees over niet weinig «slagkracht» te beschikken. (persmap)