High and low (Tengoku to jigoku)

"Tengoku to Jigoku" (High and Low) is een film die in het hedendaagse Japan speelt, Terwijl Kurosawa vroeger zijn inspiratie zocht en vond bij Dostoievsky, Gorki of Shakespeare en werken tot oorspronkelijk Kurosawa-films transformeerde, was het uitgangspunt hier een hard-boiled kidnap-verhaal van de Amerikaan Ed Mc Bain: King Ransom. Alleen als thriller is het al "een film die staat". Er wordt een interessant licht geworpen op de werkmethodes van de politie van Tokyo en een grote sequensie speelt zich af in de hel van de opiumkits van Yokohama. Maar boven alles is "Tengoku to Jigoku" een film over een gewetenskonflikt. Gondo-speler Toshiro Mifune werd door Kurosawa in 1948 ontdekt. Hij heeft sindsdien in al zijn films, op lkuru (1952) na, meegespeeld. Als gevolg hiervan is hij nu een van de populairste akteurs van de wereld. Hij speelde ook in Zuid-Amerikaanse films. Ook Tatsuya Nakadai, die de detektive speelt, was al eerder onder Kurosawa's regie te zien: in Yojimbo en Sanjuro. Fraai verfilmd is in "Tengoku to Jigoku" vooral de manier waarop de opsporing van de misdadiger, welke uiteindelijk tot diens arrestatie leidt, geschiedt, Tatsuya Nakadai, beschouwd als één der beste akteurs ter wereld, is prachtig in de rol van politie-inspekteur Tokura. Wij wijzen ook op de vertolking die de jonge akteur Tsutomu Yamazaki geeft van de misdadiger, een assistent in een tweederangs ziekenhuis. Wij volgen hem met de politie op zijn tocht door de ongelooflijke gore rosse buurten en opiumkitten van Yokohama. In "Tengoku to Jigoku" gebruikt Kurosawa, als steeds, nieuwe en originele technieken in fotografie en regie. Voor een scène die de verlopenheid van de misdadiger tekent (in een rokerige bar in Yokohama) werden bijvoorbeeld vijf kamera's gebruikt. Aan de opnamen van "Tengoku to Jigoku" werd vijf maand gewerkt. Het is zonder meer Kurosawa's grootste film geworden, naast de reeds vroeger vertoonde "Akahige" (Red Beard). Het hoeft niet nader onderlijnd dat hier een enige gelegenheid wordt geboden om deze uitzonderlijke film te gaan zien. Het verhaal van deze film is geïnspireerd op een misdaadroman van Ed Mc Bain, "King's Ransom" en is feitelijk een vrij banale story over een kidnapping. Kurosawa en zijn scenaristen hebben dit echter overgebracht naar het hedendaagse Japan en meer konkreet de sociale achtergrond naar het voorplan getrokken. "Wat mij vooral boeide was de opeenstapeling van de gebeurtenissen die van een dreiging een realiteit maken" zegt Kurosawa over de inhoud. De dreiging waarvan sprake is van sociale en ekonomische orde: de hoofdpersoon is Kingo Gondo en is financieel zaalgelastigde in een grote schoenfabriek, "National", en heeft moeilijkheden met zijn vennoten aangaande de methodes van de produktie en de opdrijving van de aandelen. Een tweede dreiging, die tot nu toe latent was, daagt plots op: door een telefoonoproep verneemt Gondo dat zijn "zoon" ontvoerd werd en dat de kidnappers een losgeld van 50 miljoen yen opeisen. Precies het getal dat Gondo wil vergaren om 19 % van de aandelen van zijn bedrijf op te kopen… . De uiterste zorg besteed aan beeld en klank, voornamelijk de sekwens in de nachtkroeg, de aanhouding in de villa en de suggestie van de "midnight music" op een radiopost, herinneren er ons aan dat Kurosawa een filmmaker van het hoogste niveau is.

TUSSEN HEMEL EN HEL is nogmaals een bewijs dat Kurosawa het hedendaagse Japan, met al zijn sociale achtergrond en psychologie door en door kent en weet naar voor te brengen in zijn filmwerk. Dat heeft hem in deze film niet belet zijn gebruikelijke tematiek van het "dubbele", namelijk van twee tegenovergestelde karakters die komplementair blijken te zijn, te verwerken op zijn even gebruikelijke grandioze stijl.