Heaven's Gate

Alleszins een gerechtvaardigde “reprise” aangezien het gaat om de integrale versie van de beruchte maar ten onrechte ongewaardeerde film over Amerika “in the beginning”. Bovendien dient hier aangestipt dat het om unieke vertoningen gaat: de falliete producerende firma stelt deze kopij enkel ter beschikking voor uitzonderlijke vertoningen zoals op filmfestivals.

We zouden deze film een western kunnen noemen omdat hij handelt over de eerste vestigingen in het Amerikaanse verre westen op het einde van de vorige eeuw. De sfeer en de visie op het gebeuren verschillen echter zozeer van het stereotype genre dat men aarzelt hem erbij te rekenen. De eerder realistische toon van de film evolueert naar een eskalatie van het geweld. De eindafrekening tussen de machthebbers en de opstandige bevolking is wel bijzonder gruwelijk in beeld gebracht. Cimino doet het met dezelfde zin voor grootheid als bleek uit de balsekwensen. Wellicht nadert hij hier gevaarlijk dicht de grens van het bombastische, maar de fotografie (in de kleur overweegt konstant een sepia-achtige tint) is zo mooi en de kamerabeweging en montage zijn zo choreografisch opgevat dat ook hier de indruk van geweld veeleer uit de vormgeving dan uit de gruwelijke moordpartij zelf naar voren komt. Zo kan men de hele film zien als een mooi uitgewerkt schouwspel met hier en daar allures die herinneringen aan “GONE WITH THE WIND”. Belangrijker echter is dat de grondidee bijzonder overtuigend is weergegeven: waar onrecht heerst zal eens de katastrofe losbreken. Dat lijkt wellicht even vanzelfsprekend als simplistisch te zijn. Maar als we zien hoe weinig met die lapalissade rekening wordt gehouden, dan vraagt men zich af of er nog voldoende zware mokers gevonden kunnen worden om het de mensheid in te prenten. De film gaat in elk geval met mokerslagen te werk: de arme immigranten worden als ongewenste vreemdelingen behandeld, uit armoede stelen zij, en wie hen verdedigt is een anarchist (de kommunistenjacht van nu). De verdeeldheid onder de verdrukten is groot, maar als de nood het hoogst is vinden ze uiteindelijk toch de eenheid in de revolte, en de revolutie overschaduwt elk persoonlijk drama. (De Nieuwe, 18/6/81)

De zwakheid in de technische uitwerking verhindert echter niet dat men geboeid zich laat meedrijven met de nu eens epische dan weer intimistisch geladen prachtig breed uitgesponnen en vaak grandioze filmbeelden. Cimino drukt zich puur kinematografisch uit. De filmexpressie laat hij in zijn film ten volle werkzaam zijn. (Het Belang van Limburg, 27/6/81)