Der Erfinder

BIOGRAFISCHE NOTA
Kurt Gloor ( 1942) is in België best bekend door zijn indringende derde leeftijdsfilm DIE PLOTZLICHE EINSAMKEIT DES KONRAD STEINER. (1975-76) . Maar ook zijn kortfilm over alkoholisme EX (1970) bezorgde hem een internationale reputatie. Momenteel werkt hij een nieuwe langspeelfilm af MANN OHNE GEDÄCHTNIS, die op het einde van dit jaar uitgaat.

Der Erfinder
1916. Het landelijk berggebied rond Zurich. Jakob Nuessli, schrijnwerker van beroep, is er als overtuigd pacifist in geslaagd zich aan de legerdienst te onttrekken (hakte o.a. een wijsvinger af). Als hobby beoefent hij heel ernstig de uitvinderskunst. Op het ogenblik dat WO-I in alle hevigheid woedt, worstelt Jakob met een enorm modderprobleem. Zich verplaatsen over een modderige landweg moet ook zonder ploeteren kunnen ... en hij vindt de rupsband uit. Een kapitalistisch bedrijf ziet evenwel geen nut in zijn ontdekking. Men beschouwt hem als een zonderling. Zelfs zijn militaristische broer ziet het met deze anti-patriot niet zitten en laat hem interneren, niet nadat hij eerst een succesvol prototype heeft afgeleverd. Ondertussen zal Jakobs uitvinding wel een beslissende rol in de oorlog spelen. Jakob zit wel met de vraag hoe dat ooit kon.

Met DER ERFINDER ontplooit Kurt Gloor andermaal zijn cineastisch talent op drie niveau's. Enerzijds is er een uitstekend en vol verrassingen geschreven scenario (waarvan we de finesses hierboven uiteraard niet prijsgeven). Anderzijds is er Gloors evolutie van sociaalpolitiek
filmer die dit keer ook de satire niet schuwt. Zijn pacifistische en anti-militaristische instelling toetst hij via de hoofdfiguur aan de realiteit. Zoals het vaak met uitvindingen gebeurt, worden ze dikwijls gebruikt voor andere (en soms minder humanistische) doelen dan die waarvoor ze ontworpen werden. Tenslotte is er de buitengewone prestatie van Bruno Ganz, alleen al zijn vertolking is een verplaatsing waard. In Berlijn viel Ganz in 1981 schandelijk naast de prijzen maar enkele maanden later in Chicago werd dit euvel herstelt.

DER ERFINDER behoort tot de fijnste soort Zwitserse cinema die men zich dromen kan. Wie twee jaar geleden Rolf Lyssy's SCHWEIZERMACHER op het Filmgebeuren zag, weet welke subtiele satire hij te zien zal krijgen. De ironie van het lot wil wel dat DER ERFINDER eigenlijk niet zo maar een anti-militaristisch standpunt is van Gloor, maar hij, tijdens het voorbereiden van zijn film (naar een toneelstuk van Hansjörg Schneider) een patent vond van ene Wilhelm Meier die anno 1909 een "Wagen mit Geleise" ontwierp voor vreedzame doeleinden terwijl terzelfdertijd zowel de Britten, Russen, Amerikanen en Duitsers naar hetzelfde op zoek waren voor evenwel minder vreedzame bestemmingen... DER ERFINDER een realistische film in een poëtisch-dromerige vorm gegoten.