Agoniya (Rasputin)

6 jaar lang werd AGONYA, een bezwerend epos dat een omstreden figuur onder het Russische tsarisme, Raspoetin, en twee cruciale jaren (1916 en 1917) voor de Oktoberrevolutie van 1917, de revue laat passeren, door de Russische autoriteiten achtergehouden. Waarom is nooit duidelijk geworden. Wellicht zien de leiders van nu 66 jaar later in de laatste dagen van de Romanovs nog altijd een vuig thema. Voor het Russische publiek is die periode evenwel nog altijd een vrijwel onbeschreven blad in hun geschiedenisboeken.

AGONYA schetst de moord op Raspoetin in december 1916 en diens liederlijk leventje aan het keizerlijk hof, zijn invloed op de Keizerin en zijn charismatische uitstraling. En dat tegen de achtergrond, de doodsstrijd (de agonie) van het tsarisme. Nicholaas II, Raspoetin en zijn moordenaar, de prins Youssoupov, geloven dat ze elk een opdracht dienen te vervullen in het leven . . . De tsaar - eenzaam aan de macht - praat en luistert enkel nog naar Raspoetin. Zijn andere informatiekanalen lijken doorgesneden. Raspoetin, de charismatische monnik, lijkt deels een charlatan, deels een glad heerschap, kortom de slimme tolk van een korrupt politiek systeem. Handig gebruikt hij de keizerin als buffer. Terwijl de keizer zelf in AGONYA veeleer zwak is dan decadent. Eén van de misverstanden die terloops wordt rechtgezet is dat de Russische bevolking ten tijde van de revolutie grotendeels bestond uit boeren en dat de arbeiders een kleine minderheid uitmaakten.
Door de film heen voel je echter de liefde van kineast Klimov voor het volk, beproefd door W.O. I, door hongersdood én door het decadente en onlogische gedrag van haar leiders. Een opstand kon niet lang meer uitblijven ...

AGONYA, een reflektie over Rusland en over de Macht, bestaat uit zwart-wit (scènes uit journaals en andere Russische films zoals het van 1925 daterende DE VAL VAN DE ROMANOVS van Esther Choub) en kleur voor het narratieve/het fictie-gedeelte van de film, de 4e van Elem Klimov (echtgenoot van wijlen Larissa Chepitko), door tal van Russische filmkritici als een grote betiteld. Hij is trouwens een leerling van Michaïl Romm.

AGONYA is zowel naar vorm als naar inhoud een explosieve film, een bombastisch fresko gefilmd in een waanzinnige stijl, soms met wiebelende camera. Het zijn die delen die fel contrasteren met de muffe, gedempte sfeer in de keizerlijke salons die haast lijken te verdrinken in purper en goud ... Klimovs stijl past uitstekend bij de tumultueuze tijd, de onrustige doodstrijd die het tsaristische regime in 1916 doormaakte. AGONYA is daar een knappe illustratie van.