Les Blank - a mini-tribute
Editie 1981
Nieuwe Muziekfilms
DRY WOOD AND HOT PEPPER worden als één programma vertoond. THE BLUES ACCORDIN' TO LIGHTNIN' HOPKINS en CHULAS FRONTERAS worden als een afzonderlijk dubbel programma vertoond.
Bij ons voor zover als onbekende kineast en fotograaf (o.a. voor POTO AND CABENGO van Jean-Marie Gorin). Draait al meer dan 20 jaar films, in de eerste plaats films over musici, zoals DIZZY ('65) over Dizzy Gillespie, THE BLUES ACCORDIN' TO LIGHTNIN' HOPKINS ('68), A WELL SPENT LIFE ('71) over Mance Lipscomb, DRY WOOD AND HOT PEPPER ('73), A POEM IS A NAKED PERSON ('74) over Leon Russell, CHULAS FRONTERAS ('76), ALWAYS FOR PLEASURE ('76) over het Mardi-Gras karnaval te New-Orleans en DEL MERO CORAZON ('79). Ondertussen kwamen nog een aantal kortfilms tot stand zoals RUNNING AROUND LIKE A CHICKEN WITH HIS HEAD CUT OFF ('60) of Blank's diplomafilm, PLEASURE FAIR ('64), GOD RESPECTS US WHEN WE WORK BUT LOVES US WHEN WE DANCE ('68) over de hippie tegenkultuur, SPEND IT ALL ('71) over de Cajun-streek. Verder zijn er nog een film over het gebruik van look, GARLIC IS AS GOOD AS TEN MOTHERS ('79-'80) en WERNER HERZOG EATS HIS SHOE ('80).
De films van Les Blank maken dat je je eigen weg vindt in het leven van de mensen die hij toont. Hij werkt via textuur, glimpen, kleine, veelzeggende scènes. Hij verwerkt geen begeleidende vertelling en ook niet veel rechtstreekse interviews. In het begin kunnen de films vreemd overkomen, ruw. Daar stopt hij wel een tekst in met waar de film gemaakt werd, hoe de mensen heten en in welke streek ze leven, maar dan trekt hij zich terug, laat de toeschouwer opgenomen worden in het leven van de mensen op het doek, hun muziek aanvoelen. Blank plaatst geen wegwijzers, geeft geen richting aan.
De films zijn levendig en liefhebbend, maar met een klare blik. In DRY WOOD bv. is er een lange scène over het slachten en verwerken van een varken. De vrouwen doen het keukenwerk. De mannen gaan naar buiten en vieren feest. Ze worden dronken dwaas bezopen en strompelen rond, omhelzen elkaar en worstelen, proberen te dansen en zakken tenslotte, lachend en zingend, in elkaar in de koude nachtlucht. De hele sekwens is luidruchtig, maar vervalt niet in het cliché van het armoedig volkje dat zich laat gaan in onschuldige zatlapperij, omdat Blank de scène verder zet, voorbij het punt waar de meeste regisseurs zouden stoppen. Blank interesseert zich niet voor hulde aan de bange onschuld. Hij is geïnteresseerd in mensen - alles over mensen - en dus laat hij de scène uitlopen in de afgang van het feest, wanneer de dingen een beetje wanhopig, een beetje droevig worden, je hoofd begint te duizelen en er een vuile smaak in je mond komt. Blank is zo knap, zo onnadrukkelijk en onopvallend dat je ook die gevoelens en gewaarwordingen kunt delen. Er is ook een kleine P.S. aan deze scène; de volgende morgen in de keuken, als één van de vrouwen - in een niet mis te verstaan plaatselijk dialekt - haar man de huid vol scheldt omdat hij zich zat gedronken heeft, terwijl de vrouwen met het vuile werk opgescheept zaten. Geen nobele natuurmensen hier. Blank heeft genoeg respekt voor zijn mensen - en zijn publiek - om zijn onderwerpen volledig te tonen.
De kracht van Blank ligt in zijn technische beheersing van cinema, in zijn bekwaamheid voor zichzelf sprekende beelden te vinden, in de kompleetheid waarmee hij zijn inspanningen benadert en in zijn gevoel voor de eenheid van het geheel. Zijn esthetica kent geen artificiële scheiding tussen gebeurtenissen en legt de nadruk op de onderlinge samenhang van alles in het leven. Zo situeert hij dagelijkse voorvalletjes in hun volledige cyclus. Dat wil zeggen dat hij naast het optreden van muzikanten ook beelden tussen voegt van het maken van hun instrumenten en van de velden, waar het ritme van de muziek misschien ontstond bij het planten en oogsten. Als Blank een feestmaaltijd toont, laat hij ook het verzamelen en gereedmaken van het eten zien.
Alle films van Blank zitten boordevol beelden van visueel rijke subkulturen en folkloristische persoonlijkheden. Toch poetst hij zijn films niet op: het verdoezelen van bv. de fysieke armoede zou ook hun geestelijke rijkdom ondermijnen. De volle, levendige portretten van Blank tonen lijden en waardigheid, isolement en gemeenschap, pijn en lachen. Het is geen verrassing dat Les Blank ook door zijn collega's geprezen wordt voor zijn kamerawerk en vaste blik. Het Duitse wonderkind Werner Herzog was niet beschaamd om een scène uit DRY WOOD te stelen en in zijn immigranten-in-Amerika-film STROSZEK te steken (de scène waarin een Cajun-boer zijn tand uittrekt met een tang). Blank beantwoordde dit kompliment door Herzog te filmen terwijl hij een schoen opat, omdat hij een weddenschap verloren had. Francis Ford Coppola, een andere bewonderaar van Blank, huurde hem om zijn verjaardagsfeest te verfilmen.
De films van Les Blank maken dat je je eigen weg vindt in het leven van de mensen die hij toont. Hij werkt via textuur, glimpen, kleine, veelzeggende scènes. Hij verwerkt geen begeleidende vertelling en ook niet veel rechtstreekse interviews. In het begin kunnen de films vreemd overkomen, ruw. Daar stopt hij wel een tekst in met waar de film gemaakt werd, hoe de mensen heten en in welke streek ze leven, maar dan trekt hij zich terug, laat de toeschouwer opgenomen worden in het leven van de mensen op het doek, hun muziek aanvoelen. Blank plaatst geen wegwijzers, geeft geen richting aan.
De films zijn levendig en liefhebbend, maar met een klare blik. In DRY WOOD bv. is er een lange scène over het slachten en verwerken van een varken. De vrouwen doen het keukenwerk. De mannen gaan naar buiten en vieren feest. Ze worden dronken dwaas bezopen en strompelen rond, omhelzen elkaar en worstelen, proberen te dansen en zakken tenslotte, lachend en zingend, in elkaar in de koude nachtlucht. De hele sekwens is luidruchtig, maar vervalt niet in het cliché van het armoedig volkje dat zich laat gaan in onschuldige zatlapperij, omdat Blank de scène verder zet, voorbij het punt waar de meeste regisseurs zouden stoppen. Blank interesseert zich niet voor hulde aan de bange onschuld. Hij is geïnteresseerd in mensen - alles over mensen - en dus laat hij de scène uitlopen in de afgang van het feest, wanneer de dingen een beetje wanhopig, een beetje droevig worden, je hoofd begint te duizelen en er een vuile smaak in je mond komt. Blank is zo knap, zo onnadrukkelijk en onopvallend dat je ook die gevoelens en gewaarwordingen kunt delen. Er is ook een kleine P.S. aan deze scène; de volgende morgen in de keuken, als één van de vrouwen - in een niet mis te verstaan plaatselijk dialekt - haar man de huid vol scheldt omdat hij zich zat gedronken heeft, terwijl de vrouwen met het vuile werk opgescheept zaten. Geen nobele natuurmensen hier. Blank heeft genoeg respekt voor zijn mensen - en zijn publiek - om zijn onderwerpen volledig te tonen.
De kracht van Blank ligt in zijn technische beheersing van cinema, in zijn bekwaamheid voor zichzelf sprekende beelden te vinden, in de kompleetheid waarmee hij zijn inspanningen benadert en in zijn gevoel voor de eenheid van het geheel. Zijn esthetica kent geen artificiële scheiding tussen gebeurtenissen en legt de nadruk op de onderlinge samenhang van alles in het leven. Zo situeert hij dagelijkse voorvalletjes in hun volledige cyclus. Dat wil zeggen dat hij naast het optreden van muzikanten ook beelden tussen voegt van het maken van hun instrumenten en van de velden, waar het ritme van de muziek misschien ontstond bij het planten en oogsten. Als Blank een feestmaaltijd toont, laat hij ook het verzamelen en gereedmaken van het eten zien.
Alle films van Blank zitten boordevol beelden van visueel rijke subkulturen en folkloristische persoonlijkheden. Toch poetst hij zijn films niet op: het verdoezelen van bv. de fysieke armoede zou ook hun geestelijke rijkdom ondermijnen. De volle, levendige portretten van Blank tonen lijden en waardigheid, isolement en gemeenschap, pijn en lachen. Het is geen verrassing dat Les Blank ook door zijn collega's geprezen wordt voor zijn kamerawerk en vaste blik. Het Duitse wonderkind Werner Herzog was niet beschaamd om een scène uit DRY WOOD te stelen en in zijn immigranten-in-Amerika-film STROSZEK te steken (de scène waarin een Cajun-boer zijn tand uittrekt met een tang). Blank beantwoordde dit kompliment door Herzog te filmen terwijl hij een schoen opat, omdat hij een weddenschap verloren had. Francis Ford Coppola, een andere bewonderaar van Blank, huurde hem om zijn verjaardagsfeest te verfilmen.