Vlaams Audiovisueel Fonds jubelend over filmjaar 2022

In 2022 gingen 1.827.175 bezoekers kijken naar een Vlaamse (co)productie in de bioscoop. Met 573.771 bezoekers staat Zillion van Robin Pront aan de top van de door VAF/Screen Flanders ondersteunde films. Op de tweede plaats komt Onze natuur, de film met 245.421 en Close sluit de top drie van 2022 af met 214.544 bezoekers. Voor het eerst in twee jaar stijgen de bioscoopcijfers van Vlaamse films. Ze liggen bijna driemaal zo hoog als in 2021 en dat is niet enkel te wijten aan het einde van de pandemie maar ongetwijfeld aan de sterke line-up van Vlaamse films. Ten opzichte van 2019, de pre-coronatijd, zijn de bezoekersaantallen met 41 % gestegen. Het aandeel van de VAF-producties bedraagt 87 % en dit is het hoogste percentage sinds het begin van de metingen in 2010. Dit geldt ook voor het aandeel Vlaamse film in het nationale cijfer dat zo’n 13 % bedraagt. Volgens VAF directeur-intendant Koen Van Bockstal betekent dat record het “het bewijs dat het VAF meer dan ooit relevant en noodzakelijk is voor een gezonde eco-cultuur van de Vlaamse audiovisuele sector”.

Filmbeleving

Lokale titels waren dus in trek bij het bioscoopbezoek in 2022. Niet alleen als gevolg van de buzz naar aanleiding van de sterke Vlaamse aanwezigheid op het filmfestival van Cannes maar ook als gevolg van de bijzonder succesvolle najaarscampagne Vlaamse film, grenzeloze cinema. Tijdens de actieperiode, steevast van maandag tot donderdag en in de tweede of derde week van een releasedatum kregen bezoekers bij aankoop van een ticket een tweede gratis. Zo deelden 43 bioscopen in dertig gemeenten samen 22.893 tickets uit. De ticketverkoop lag tijdens de actiedagen twee tot driemaal hoger dan anders. De campagne creëerde zichtbaarheid voor filmbeleving en stimuleerde de oudere bioscoopbezoeker om films opnieuw in de filmzaal te beleven. Veel bioscoopuitbaters bevestigen dat laatste. Klanten die al jaren hadden afgehaakt kwamen terug.

Prijzenregen

Tweeënveertig Vlaamse (co)producties werden geselecteerd voor prioritaire festivals en 11 daarvan vielen in de prijzen. Close ging voorop met de prestigieuze Grand Prix in Cannes en De acht bergen won er de prijs van de jury terwijl de minoritair Vlaamse Tori en Lokita van de gebroeders Dardenne de speciale prijs van de 75ste verjaardag van Cannes kreeg. De Vlaamse productiemaatschappij Caviar was betrokken bij War Pony van Gina Gammell en Riley Keough die de Camera d’Or won als beste debuutfilm. Onze documentairemakers waren zeer geëerd op de toonaangevende internationale documentairefestivals en werden onder meer in Berlijn bekroond. Daar won Kind Hearts van Olivia Rochette en Gerard-Jan Claes de Grand Prix in de sectie Generation 14+.

Kijkcijfers

Films en series werden in 2022 ook via televisie en streamingdiensten bekeken. De beschikbare cijfers tonen dat de Vlaamse film een sterkhouder blijft op televisie. In 2022 werden 72 door het VAF of Screen Flanders gesteunde Vlaamse speelfilms en 17 korte films uitgezonden, samen goed voor in totaal 14,6 miljoen kijkers. Daarnaast werden ook 39 door het VAF of Screen Flanders gesteunde series op televisie vertoond, in totaal goed voor 157,1 miljoen kijkers. Bij de Vlaamse tv-series leidt Chantal met 1.388.416 kijkers op Eén de top drie. Op de tweede plaats komt Lost Luggage op Eén met 994.688 kijkers en Glad IJs sluit op VTM de top drie af met 626.129 kijkers. Daar moet je nog de online cijfers bijtellen maar die zijn momenteel nog niet beschikbaar.

Creatie

Nieuwe audiovisuele projecten kunnen dankzij de afdeling Creatie van het VAF in alle stadia op steun rekenen nadat ze langs beoordelingscommissies passeerden. In 2022 werden in totaal 657 dossiers ingediend. Fictie blijft de meest bevraagde categorie met 325 dossiers gevolgd door documentaire (167), animatie (62), filmlab (33) en innovatielab (29). Entertainmentgames bleven met 32 van de 47 ontvankelijke aanvragen de grootste categorie bij het Gamefonds van het VAF. De nieuwe categorie podcasts was in dit eerste ondersteuningsjaar goed voor 42 aanvragen. In 2022 kregen 16 podcasts ontwikkelingssteun en ontvingen er vijf productiesteun. In totaal goed voor bijna 295.000 euro, vanaf dit jaar wordt dat 340.000 euro. Bij de steun aan de in opmars bezig zijnde podcasts focust het VAF op fictie en non-fictie met een lange termijn waarde. De totale steuntoekenning aan het VAF/Gamefonds bedroeg 2,7 miljoen euro, het hoogste jaarbedrag sinds de oprichting van het fonds.

Keuzes

Vorig jaar kon het VAF rekenen op relancemiddelen van de Vlaamse regering zodat iedere beoordelingscommissie wat meer financiële armslag had dan in een normaal budgetjaar. Nu de twee relancejaren achter de rug zijn, zit er voor het VAF en dus ook voor de aanvragers een financiële krimp aan te komen. Dat voorspelt moeilijke en pijnlijke keuzes. Het wordt een aartsmoeilijke opdracht om – de mooie successen van recente films als Close, Zillion, De acht bergen indachtig – de juiste projecten groen licht te geven op een moment dat ze bij ons nog maar in dossierfase en dus vroeg in het proces, op tafel komen, klinkt het in het VAF jaarverslag.

Publiek

Sedert het in voege treden van de nieuwe beheersovereenkomsten 2022-2025 werd de interne werking van het VAF onderzocht en aangepast en werd onder meer de werking van de beoordelingscommissies onder de loep genomen. De samenstelling ervan wordt in 2024 vernieuwd en daar zullen de verschillende beroepsorganisaties een doorslaggevende stem in hebben. Publiekspotentieel is eveneens een term die geregeld terugkeert. Dat moet uitdrukkelijk worden vermeld bij het indienen van creatiedossiers. Maar dat betekent geenszins dat ieder project bestemd moet zijn voor het grote publiek. Wel moeten indieners ingaan op het doelpubliek van hun plan. Bij de productiefase hoort een vertonings- en marketingplan. Maar marketing kan meerdere ladingen dekken. Op de VAF-dag werden, ter inspiratie, enkele succesverhalen op dat vlak voorgesteld. Onder meer bij het uitbrengen van Zillion, de podcastreeks Wijzevrouw, en de werking van het kunstencentrum BUDA in Kortrijk. Nieuw is ook dat het VAF drie jaar na de release van een project aan de minister van Cultuur en het departement Cultuur, Jeugd en Media rapporteert over de diverse prestaties van dat project. Producenten moeten het VAF feedback bezorgen.

Inclusie

Naast het inzetten op duurzaamheid, waarbij het VAF vooraan in het Europees peloton zit, wil het VAF het diversiteit denken in de audiovisuele sector blijven stimuleren door onder meer gelijke kansen te geven voor gelijk talent in het maakproces. Daarbij wil het gebruik maken van belonen, sensibiliseren en barrières wegnemen. Uit de gecumuleerde data van de jongste drie jaren vertegenwoordigen vrouwelijke makers (scenaristen en regisseurs) gemiddeld 33 tot 34 procent binnen de aanvragen creatiesteun bij het film- en mediafonds. De data geven aan dat de discrepantie tussen mannelijke en vrouwelijke professionals zich bijna altijd voordoet in de instroom van de aanvragen. Vrouwelijke makers vertegenwoordigen gemiddeld 37 tot 38 procent binnen de goedkeuringen creatiesteun in de jongste drie jaar.

Impuls

Om een en ander te helpen remediëren komt er vanaf dit jaar een impulspremie voor vrouwelijk talent De premie is een soort bonussysteem waarmee het VAF producenten aanmoedigt om met vrouwelijke makers en cast & crew te werken. Het hoofddoel is om een impuls te geven op het niveau van de instroom van aanvragen, waar er momenteel een duidelijke ondervertegenwoordiging van vrouwelijke makers is.

Lees het volledige jaarverslag.