Cannes 2025 van start gegaan

Dat is de hamvraag bij het begin van de 78ste editie van het Filmfestival van Cannes. Ze ging zopas van start met de Franse muzikale tragikomedie Partir un jour van Amélie Bonnin. Nog tot 24 mei belooft gedelegeerd bestuurder Thierry Frémaux ons een pakket films die “de wereld weerspiegelen waarin we leven. Een wereld vol spanning en geweld maar ook een liefdevolle en humane wereld met begrip voor de andere”. Niet minder dan 2909 films wilden deel uitmaken van de officiële selectie.

Hoever de schaduw van Trump en zijn dreiging om 100 procent importtaks te heffen op “buitenlandse films” zal reiken valt moeilijk te voorspellen. Hij zwakte al zijn toon af, beloofde tarieven die de filmwereld “gelukkig zullen maken”. De impact zal in ieder geval groter zijn op de filmmarkt in Cannes dan op het officiële spektakelrijke gedeelte van het festival. Toch blijven beide op elkaar inwerken. Zie maar naar de met bombarie aangekondigde vertoning van Mission Impossible-the final reckoning met Tom Cruise in de hoofdrol. Een Hollywoodproductie die in verschillende landen werd gedraaid. Exotische locaties vormen nu eenmaal het DNA van het genre. Hoe moet je daarbij de importtaks berekenen? Hier zullen we het ook niet vernemen want vragen daarover aan de makers blijven haast zeker taboe. Ze willen het over de film hebben en niet over Trumps filmpolitiek. Op de filmmarkt regeert de twijfel over de te sluiten deals en projecten. En zij leveren een deel van de grondstof waarop filmfestivals worden gebouwd.

Affiche

Inmiddels laat men in Cannes de gelegenheid niet onbenut om de eenheid en de verbondenheid op en rondom het festival te benadrukken. Zie maar naar de welsprekende uit twee delen bestaande festivalaffiche met een shot/tegenshot van een man en een vrouw die elkaar innig omhelzen. Iconische beelden van Jean-Louis Trintignant en Anouk Aimée uit Un homme et une femme van Claude Lelouch die zestig jaar geleden een Gouden Palm won. In een wereld vol tegenstellingen, waar de andere de vijand is of wordt verdrukt, wil Cannes verbinden of herenigen en daar bovenop, “resserer les corps, les coeurs et les âmes”. Er mag dus naar hartenlust geknuffeld worden. Over de films en de gemaakte keuzes hoeft men het gelukkig niet eens te zijn.

Debuut

Terwijl Thierry Frémaux benadrukt dat Cannes in zijn selectie trouw blijft aan zijn gevestigde waarden onderstreept Iris Knobloch, voorzitter van de raad van bestuur van het festival de aanwezigheid van zeven vrouwelijke regisseurs in de competitie. Bovendien is de openingsfilm Partir un jour een debuutfilm. Zoiets is nooit eerder gebeurd in Cannes. Amélie Bonnin verricht dus pionierswerk met haar film over Cecile die als kok gastronomische ambities koestert maar onverwachts moet bijspringen in het wegrestaurant van haar ouders. Daar ontmoet ze een jeugdliefde. Er is voor elk wat wils in dit debuut, maar als openingsfilm bokst de film boven zijn gewicht. We zijn steviger kost gewoon.

Gevestigde waarden

Bij de gevestigde waarden denkt men onvermijdelijk aan de gebroeders Dardenne die met hun dertiende film, Jeunes mères voor de tiende keer in de competitie zitten. Tot dusverre hebben ze twee Gouden Palmen, een voor Rosetta en een voor L’Enfant op hun actief. Dit keer volgen ze vijf jonge vrouwen die in een opvangtehuis voor alleenstaande moeders verblijven. Over de film weten we alleen dat hij in een dergelijk tehuis werd gedraaid en dat de opnames zodanig goed waren voorbereid dat Jeunes mères op 38 dagen tijd in plaats van de voorziene 51 dagen werd ingeblikt.

Keerpunt

Nadat Julia Ducournau met Titane een Gouden Palm won, stelt ze dit jaar Alpha voor. De wereld van de dertienjarige Alpha en haar moeder stort in mekaar wanneer Alpha van school terugkomt met een tattoo. Joachim Trier komt met zijn Sentimental Value, een film over de helende rol van kunst, al voor de derde keer in aanmerking voor een Gouden Palm. Met zijn The Phoenician Scheme, het verhaal over een familie en een familiezaak, behoort Wes Anderson stilaan tot de Cannes-getrouwen want hij komt met een indrukwekkende cast al voor de vierde keer naar de Croisette. Richard Linklater is pas goed en wel thuis uit Berlijn waar hij voor zijn Blue Moon de prijs voor het beste scenario kreeg of hij mag al zijn koffers pakken voor Cannes waar hij Nouvelle Vague komt voorstellen. In deze film volgt hij het productieproces van Jean-Luc Godard’s debuut A bout de souffle die een stilistisch keerpunt in de filmgeschiedenis mee in gang zette. Weg met de cinéma de papa, vive la Nouvelle Vague, klonk het indertijd.

Toevluchtsoord

Volgens Iris Knobloch is Cannes soms letterlijk een toevluchtsoord voor cineasten die het in eigen land niet onder de markt hebben omdat ze de plaatselijke autoriteiten tackelen of bekritiseren. Vorig jaar dook Mohammad Rasoulof op in Cannes nadat hij zijn geboorteland ontvlucht was na het draaien van The Seed of the Sacred Fig. Dit jaar is het de beurt aan Jafar Panahi die al jaren overhoopligt met de Iraanse autoriteiten en zijn jongste clandestien gedraaide Un simple accident meebrengt. Panahi verkeert in het gezelschap van zijn landgenoot Saeed Roustaee en diens Woman and Child. In deze film maken we kennis met een alleenstaande moeder en haar zoon die van school wordt gestuurd. Maar dat is niet haar grootste zorg.

Jury

In haar enthousiasme over de steeds maar toenemende rol en impact van de vrouw op het festival van Cannes verwees Iiris Knobloch naar Juliette Binoche die dit jaar de internationale jury voorzit. Vorig jaar was dat Greta Herwig. Een vrouw die een vrouw als juryvoorzitter opvolgt, nooit eerder gebeurd beweerde Knobloch. Tot iemand in de festivalarchieven dook en ontdekte dat Sofia Loren in 1966 Olivia de Havilland opvolgde die in 1965 voorzitter van de jury was. Binoche wordt in haar taak bijgestaan door de actrices Halle Barry en Alba Rohrwacher, regisseurs Hong Sangsoo; Carlos Reygades, Dieudo Hamani, acteur Jeremy Strong, schrijfster Leila Slimani. Naast de al vermelde titels moeten zij nog werk beoordelen van o.a. Lynne Ramsay, Bi Gan, Ari Aster, Dominik Moll, Kelly Reichart, Sergei Loznitza. Met zijn allen brengen ze zelfs voor Cannes ongeziene maar dit jaar deftige rode lopers met zich. Tom Cruise is de top gast. Robert De Niro kreeg een erepalm op de openingsavond en haalde daarbij ferm uit naar president Trump. In zijn spoor defileren straks onder meer Denzel Washington, Paul Mescal, Tom Hanks, Benedict Cumberbatch, Jodie Foster, Bono, Emma Stone, Pedro Pascal, Jennifer Lawrence, Robert Pattinson.

Un certain regard

Scarlet Johansson mag twee keer op de rode loper paraderen. Een eerste maal als actrice in The Phoenician Scheme en daarna nog op die van de sectie Un Certain Regard waar ze haar filmdebuut als regisseur, Eleanor the Great, komt voorstellen. Na een tijdlang gefungeerd te hebben als vangnet voor-de-net-niet-geselecteerde-competitiefilms is Un Certain Regard de jongste tijd uitgegroeid tot een forum voor eerste en tweede films. Als hoofdpersonage voor haar film koos Johansson voor de negentig jarige Eleanor die na het overlijden van haar beste vriend van Florida verhuist naar New York en daar met iemand van negentien bevriend geraakt. Ook in Un Certain Regard: de debuutfilm van Harris Dickinson, de hoofdacteur uit Babygirl. Zijn Urchin gaat over een dakloze man in Londen die zich probeert in de maatschappij te integreren. Kristen Stewart is de derde klinkende naam die zich aan een speelfilmdebuut waagt. Haar The Chronology of Water vertelt het verhaal van een talentvolle zwemster die haar studiebeurs verpatst aan druggebruik en later opnieuw probeert om recht te krabbelen.

Algoritme

Naast de competitie en Un Certain Regard telt de officiële selectie nog films buiten competitie, speciale vertoningen, Cannes première, middernachtvertoningen. Een wildgroei in het aanbod en voor Thierry Frémaux een kans om zoveel mogelijk vrienden een plezier te doen. Voor de gewone Cannesganger is het niet langer behapbaar en wordt het kiezen. Of een of ander algoritme maakt voor u de keuze. Slechts een enkele titels uit het aanbod: Highest 2 Lowest van Spike Lee, La venue de l’avenir van Cedric Klapisch, Honey Don’t! van Ethan Coen, Amrum van Fatih Akin, La disparition de Josef Mengele van Kirill Serebrennikov, Magelães van Lav Dias, Bono: Stories of Surrender van Andrew Dominik, Marcel et Monsieur Pagnol van Sylvain Chomet...

Quinzaine

De Quinzaine des cinéastes opereert onafhankelijk van het officiële festival. Tal van regisseurs debuteerden in deze sectie en mochten later overstappen naar “de grote broer”. Onder hen de gebroeders Dardenne. De Quinzaine is dus eenkweekvijver van en voor filmtalent. Of men anderzijds vanuit het illustere Théâtre Lumière ook geregeld naar het Théâtre Croisette afzakt waar de Quinzaine-vertoningen plaats hebben, verdient eens onderzocht te worden. Dit jaar bestaat er een link tussen beide. Enzo de openingsfilm van de Quinzaine is een film van Laurent Cantet die met Entre les murs ooit de Gouden Palm won. Cantet overleed echter tijdens het draaien van de film en Enzo werd afgewerkt door Robin Campillo die meewerkte aan het script van Entre les murs en gooi deed naar de Gouden Palm met 120 battements par minute. Enzo is een stagiair bouwvakker die eigenlijk niet volledig aan de verwachtingen voldoet van bemiddelde ouders en bevriend geraakt met bouwvakkers uit Oekraïne. Sorry Baby, de slotfilm van de Quinzaine, Sorry Baby, volgt Agnes een studente die slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag. Zij moet haar leven terug opbouwen terwijl alles rondom haar in mekaar lijkt te storten. Eva Victor regisseert de film en vertolkt de hoofdrol. De merkwaardige mix van humor en tragiek zorgde eerder voor discussie op het Sundance festival.

Vlaams

Dit jaar zijn er geen majoritaire Vlaamse speelfilms te zien in Cannes. De korte fictiefilm Loynes van Dorian Jespers is wel geselecteerd voor de Quinzaine. Jespers nddie nadat hij een VAF Wildcard kreeg voor zijn Sun Dog. Loynes speelt zich af in het 19-eewse Liverpool. Centraal staat een absurde rechtszaak tegen een naamloos, verleden loos lichaam. Terwijl het lijk op de beklaagdenbank ligt, verzamelen tientallen toeschouwers zich om het bizarre proces bij te wonen.

Het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) steunde ook de coproducties als Jeunes mères van de gebroeders Dardenne en Marcel et Monsieur Pagnol van Sylvain Chomet, een animatiefilm die hier een speciale vertoning krijgt. Walking the Dog was niet alleen coproducent maar ook de hoofdanimatiestudio. De Vlaamse coproductie L’intérêt d’Adam van Laura Wandel mag de nevensectie Semaine de la critique openen. Ze maakte eerder hier al grote indruk met haar Un monde. Ook de Nederlands-Belgische coproductie Rietland van Sven Bresser is geselecteerd voor de Semaine. Tenslotte maakt Floating with Spirits van Juanita Onzaga deel uit van de Focus op Luxemburg in de tweede Immersive-filmeditie van Cannes.

Deze productie werd in wereldpremière vertoond op het festival van Venetië.

Dat festival is zowat de olifant in de kamer van Cannes. Het zag er immers lange tijd naar uit dat Venetië de hofleverancier was voor de Oscars en Cannes op dat vlak achteropliep. Daar begint verandering in te komen en er wordt gretig vermeld dat de Gouden Palm van vorig jaar Anora ook de Oscar voor beste film in de wacht sleepte. Vier van de vijf jongste Gouden Palm winnaars kregen ook een nominatie voor beste film. Maar Cannes heeft de Oscars niet nodig. Never en jamais...

www.festival-cannes.com