- ...
- home
- nieuws
- ludwig van ...
Ludwig van Beethoven is vader van de film
21 okt 2011
Ludwig van Beethoven is met zijn dynamische en romantische muziek vol contrasten en onverwachte wendingen een van de drie vaders van de film. Gustave Flaubert mag met zijn realistische romans het tweede vaderschap opeisen terwijl Thomas Edison beide culturele grondstromen uit de negentiende eeuw op een elektrochemische manier mechanisch vastlegde. Deze stelling poneerde de beroemde muziek- en sounddesigner Walter Murch onder overweldigende belangstelling op een seminarie op de 38ste editie van het Filmfestival Gent.
Murch gaf niet alleen een demonstratie van zijn talent bij het monteren van de sounds en de muziek van filmklassiekers als The Godfather, Apocalyps Now, en The English Patient maar onderbouwde een en ander op een prikkelende filosofische manier. Vandaar van Beethoven, Flaubert en Edison (plus de gebroeders Lumière en anderen) als de vaders van de cinema.
Want waarom is de film niet eerder uitgevonden, suggereerde Walter Murch? Antwoord: omdat er geen culturele stromingen waren om die te dragen. Daarom vingen de Azteken in de vijftiende eeuw niets aan met een wiel, terwijl ze het hadden en net daarom werd het stoomketeltje dat bij de Grieken honderd jaar voor Christus een klein voorwerp in beweging bracht geen verdere toepassingen. Murch illustreerde zijn van Beethoven stelling door het klassieke en architecturale van Wolfgang Amadeus Mozart's en Joseph Hayden's muziek te illustreren. Een muziekcriticus uit 1810 die de Eroïca beschreef als het samenbrengen van een duif en een krokodil in één kooi, beschouwde Walter Murch als een parabel van wat er in een film aan conflicten en drama gebeurt.
Zijn meer dan vijfhonderd aan zijn lippende hangende toehoorders riep hij op bij hun werk in het samenbrengen van muziek, sound en beeld voor "mirakels te gaan". Beeld en muziek vertellen idealiter hetzelfde verhaal maar dan vanuit twee verschillende standpunten. Ze mogen mekaar volgen, van elkaar afwijken, zelfs mekaar tegenspreken maar uiteindelijk moeten ze samen komen.
Aan dergelijke "mirakels" ontbrak het op het "Sound Seminar" niet. Het begon al met een grondige analyse van scènes uit The Godfather van Francis Ford Coppola waarin Michael Corleone een moord pleegt terwijl op de achtergrond een bovengrondse New Yorkse trein voorbij dendert. Het snerpende geluid ervan is verwant aan dat van een viool en gezien de filmische context geeft dat geluid een universele betekenis aan een concreet particulier feit als de moord. Een maffialid verklaarde zelfs ooit dat hij "hetzelfde als Al Pacino had gevoeld" toen hijzelf iemand uit de weg had geruimd!
Murch onderstreepte ook het belang van stilte. Een effect dat je alleen in film kan gebruiken, monkelde hij, want in theater denkt men dat de acteur zijn tekst vergeten is. Bij zijn werk denkt Walter Murch vaak aan de uitspraak van de Hongaarse filmtheoreticus Béla Balázs die zei dat "bij stilte kijken de dingen naar u met open ogen". Dat effect illustreerde hij met de stille kreet van Al Pacino wanneer hij als Michael Corleone in de derde Godfather wordt vermoord. Pittige anekdotes gaven het daglange seminarie dynamiek en energie. Zo weten we dat Nino Rota's score voor de eerste Godfather uiteindelijk niet door muziek van Henry Mancini werd vervangen omdat de Godfather producent Bob Evans een weekje Acapulco had beloofd aan zijn geliefde Ali McGraw. Zij herinnerde er haar man en Mancini favoriet aan toen ze tijdens een cruciale vergadering voorbij kwam waarop over het vervangen van Rota werd gebakkeleid. Zo werd het technisch onmogelijk om Rota nog de laan uit te sturen.
Op zijn magistraal seminarie slaagde drievoudig Oscarwinnaar Walter Murch erin om een eeuwenlange cultuurgeschiedenis te koppelen aan de uitvinding van de film. Hij is een man van klank, woord, en muziek en hij wees er terloops en met een demonstratie op dat het gehoor het eerste zintuig is dat al van in de moederschoot actief wordt. Murch ontpopte zich niet alleen als een eyeopener maar als een earopener. Zijn filmles zal iedereen en vooral het Filmfestival Gent nog lang geheugen.