Solomiani dzvony (Straw Bells)

De Oekrainse regisseur Yuri Ilyenko heeft met De Strooien Klokken een harde en schokkende film afgeleverd. Dit gruwelijk verhaal is vaak schokkend, maar het krijgt je in de ban en houdt je twee en een half uur in je bioskoopzetel, net zoals Klimovs Ga en Kijk dat deed. De Sovjetfilm lijkt een bijzondere aanleg te hebben om keiharde scenes een dimensie te geven die je diep aangrijpen om hun menselijke draagwijdte. Sensatiezucht is hem vreemd en nergens word je onnodig met je neus op de gruwel gedrukt.
Het is in deze film niet zo gemakkelijk de talrijke personages uit elkaar te houden in hun komen en gaan. Het verhaal is opgesplitst in twee delen tussen de Duitse slachtingen in 1943 en de huidige dag, waarop diverse sleutelpersonages die de oorlog overleefden wraak op elkaar nemen. De spilfiguur is Vilgota, een opvliegende en rancuneuze oude man wiens zoon een verrader was die collaboreerde met de Duitse politie en die tijdens de oorlog vermoord werd. De handeling in het heden ontwikkelt zich langzaam in een dorpje vol rancune en haat en culmineert in het doden van Vilgota.

Het meest aangrijpende, of schokkende, gedeelte in deze film situeert zich in het verleden. De ene nachtmerrie-achtige episode volgt de andere op. De gruwel is des te huiveringwekkender omdat hij psychologisch aangebracht wordt en niet via Grand-Guignol.
De climax in de film komt in een gespannen, uitgesponnen scene met de Duitsers die het vuur openen op de dorpelingen en de huizen afbranden, met vreselijke details zoals kinderen die in het vuur geworpen worden en die op de loop gejaagd worden om ze vervolgens neer te schieten. De gruwel stopt echter niet met de oorlog: een kleine jongen wordt het been afgerukt door een landmijn, en de harteloze Vilgota laat hem op krukken op de bedeltoer gaan in overvolle treinen. Maar Ilyenko’s film is vooral sterk om het knap uitgebalanceerd contrast tussen deze gruwel en een zeer lyrisch gevoel voor film (hij was ook zelf cameraman). Zijn stijl is expressief en niet-naturalistisch. En dan zijn er de gezichten van de mensen, die je aankijken, die zich in je vastprenten. Stellig werd De Strooien Klokken beïnvloed door de film van Klimov, maar het is een navolging en zeker geen 'exploitation'. (wp)