Smärtgränsen

AGNETA ELERS-JARLEMAN
Geboren in 1948. Woonde in de buurt van Stockholm in een groot gezin. Kreeg, na haar middelbare studie , een beurs waarmee ze in Parijs theater ging studeren. Daar maakte ze de roemruchte meidagen van '68 mee. Terug in Stockholm ging ze naar de universiteit en hield ze zich bezig met kindertheater. In 1972 ging ze naar het Dramatisch Instituut waar ze filmregie studeerde. Daar ontmoette ze Jean Montgrenier, met wie ze zou gaan samenwonen en -werken. Ze maakten twee dokumentaires. SMÄRTGRÄNSEN is haar eerste langspeelfilm.

Smärtgränsen/ Voorbij het verdriet, voorbij de pijn
Van dezelfde dingen houden leidt vaak tot liefde. Dat overkwam Agneta en Jean op de filmschool van Stockholm in 1972, toen ze daar beiden studeerden. In 1977 werd Jean echter betrokken in een tragisch verkeersongeval. Hij overleefde het, maar bleef blind, stom en aan de rechterkant geheel verlamd. De dokters beschouwden hem als een hopeloos geval. Maar deze
diagnose gaat aan het wankelen nadat Agneta hem regelmatig en langdurig bezoekt: Jean herstelt zich in de mate van het mogelijke : vindt nieuwe uitdrukkingsmiddelen, leert opnieuw waarnemen en vindt een nieuw emotioneel evenwicht. Dit gevecht om Jean en mét Jean, vijf jaar werk en inspanningen -daarover heeft Agneta Elers-Jarleman een film gemaakt. Voorbij het verdriet, voorbij de pijn.

(Programma Cannes '84)

Ik vond dat deze film subjectief moest zijn. Jeans film. Reageerde Jean niet, dan zou de film ook gemaakt zijn, maar ik heb Jean nooit gemanipuleerd om filmisch interessant te reageren. Uiteraard heb ik voortdurend situaties gecreëerd waardoor ik de communicatiemogelijkheden met Jean wilde stimuleren. Jean is altijd met foto's en camera's vertrouwd geweest. Ik dacht dat dit het middel zou zijn om weer aan te knopen met het verleden toen hij nog "onbeschadigd" was. En op een dag reageerde hij ... Gelukkig. Alles in de film staat in functie van Jean's bewustwording. Vandaar dat ik maar al te best weet waar de "slechte" momenten steken die filmisch banaal lijken maar in Jeans groeiproces onontbeerlijk zijn, wil ik niet liegen. Ik wilde geen gesofistikeerde film. Ik wilde Jean. En op een dag, toevallig, reageerde hij. Op dat ogenblik zijn we door gaan filmen en heeft hij de film gemaakt. Heeft hij aangeboden om zich te uiten via tekeningen en flarden zinsneden op de witte papieren muren. SMÄRTGRÄNSEN is uiteindelijk vrij chronologisch volgens de opnamen gemonteerd.

(A. Elers-Jarleman in "Film en Televisie" Oktober '84)