Novy vavylon (The New Babylon)

LEONID TRAUBERG
Leonid Trauberg is geboren in 1902 en zal tot de belangrijkse protagonisten in het ontstaan en de geschiedenis van de sovjetkinema blijven behoren. Zijn naam zal ook voor altijd verbonden blijven aan deze van Grigori Kozintsev vermits ze meer dan twintig jaar samenwerkten en ondermeer de "Maxim"-trilogie verwezenlijkten. In het post-revolutionaire Rusland was hij ook heel dicht betrokken bij de "F.E.K.S." wat "fabriek voor excentrieke akteurs" betekende. Nu in zijn oude dag is Trauberg nog steeds met film bezig, met ondermeer een aktieve rol in het Russische Filmarchief.

GRIGORI KOZINTSEV
Russisch kineast geboren in 1905 en overleden in 1973. Werkte vooral samen met de bovenvermelde Leonid Trauberg maar ging na de Tweede Wereldoorlog alleen films regisseren waaronder hij als filmveteraan nog in de jaren zestig en zeventig schitterde met Shakespeare-adaptaties o.m. "King Lear" en "Hamlet".

Nieuw Babylon
Hoofdpersonage in de film, Louise. is verkoopster in het mondaine Parijse grootwarenhuis "La Nouvelle Babylone". Tijdens de Commune staat ze ook op de barrikaden en leert er Jean kennen. Wanneer de Communards de strijd verloren hebben, wordt hij ingelijfd in het leger maar wordt zij door het militair tribunaal ter dood veroordeeld. Jean zal het bevel krijgen haar graf te delven. Een derde belangrijke rol wordt in de film ingenomen door de direkteur van ''La Nouvelle Babylone". Hij symboliseert het kapitalisme, zoals zijn grootwarenhuis de kapitalistische wereld vertegenwoordigt.

De film is zeer expressionistisch gemaakt, iets dat eigen is aan de jaren twintig en vooral ook verband houdt met de relatie die de filmers hadden met de F.EK.S., een teatergroep die verwantschappen had met het futurisme en het dadaïsme en zichzelf het "excentricisme" toeschreef. In vorm kan niet ontkend worden dat de kineasten zich hebben laten inspireren op de Franse Impressionisten, Manet, Degas en ook Toulouse Lautrec. Wat de muziek betreft heeft Sjostakovitsj duidelijk afstand genomen van een traditionele illustratieve kompositie. Hij koos eerder voor het steeds centraal zetten van een tema waar hij naar toe en van af komponeerde. Zo is de muziek, uiteraard met ironische bijbedoelingen, vaak in tegenstrijd met het beeld en wordt met kontrasten gewerkt. Het mondaine frivole leven van Parijs steekt dan wel schril af tegen de barrikademuziek en de Marseillaise van de Communards. Maar diezelfde Marseillaise doet dan wel op het einde dienst als bourgeois hymne na de ondergang van de Commune.
(vrij uit persmap).

De vertoning van deze film neemt een heel aparte plaats in het programma van dit tiende Filrngebeuren. Vooreerst organizatorisch: het is een vertoning georganizeerd in nauwe samenwerking met het Festival van Vlaanderen en met een uitvoering van de filmmuziek door het Brabants Orkest gedirigeerd door Omri Hadari Maar ook struktureel: het betreft hier filmprojektie zonder klank maar orchestraal ''live'' begeleid. Aangezien er in ons land geen bioskopen met grote orkestbak meer bestaan en aangezien er evenmin koncertzalen zijn met adekwate filmapparatuur gaat deze produktie door in het Gentse Sportpaleis.

Zoals gezegd is NIEUW BABYLON een film zonder klank: een stomme film gemaakt in 1928 in de Sovjetunie, alwaar in die tijd de klankfilm nog niet volledig was geïntroduceerd. De periode van de stomme film, die officieel eindigt met de vertoning van “The Jazz Singer” in 1927 is heel kort in de filmgeschiedenis. De filmpartituren die ons overgebleven zijn, zijn ook raar maar voor NIEUW BABYLON kwam daar nog de moeilijkheid bij dat Sjostakovitsj heel snel zijn opdracht moeten vervullen heeft, met het gevolg dat er vele slordigheden, doorhalingen en zelfs fouten in zaten, nu allemaal goedgemaakt door het onvermoeide werk van Omri Hadari en het Brabants Orkest.

NIEUW BABYLON is een film over de Parijse Commune van 1870-71. Na de Frans-Duitse Oorlog van 1870 kwam er, met de steun van het pas in Versailles opgerichtte Tweede Duitse Keizerrijk in Parijs een burgerlijke Derde Republiek tot stand nadat Napoleon III zijn eigen Second Empire in rook zag opgaan. In Parijs zelf was een groot deel van de bevolking niet akkoord met deze gang van zaken en algauw ontstond er een burgeroorlog tussen het wettelijke staatsgezag, Versaillisten genoemd en de revolutionaire fraktie, Communards genoemd. Na een maandenlange straatrevolutie werden de Communards bloedig de kop ingedrukt en was de ''nieuwe orde'' onder de vorm van de Derde Republiek een feit. De repressie achteraf was onmeedogenloos.

Une surprenante évocation de la Commune de Paris. Derniers feux de l'art muet, aux images violemment expressionistes ordonnées en un montage savant. Naturellement manichéen, ce cinéma à vocation révolutionnaire vaut par son esthéticisme recherché, Ie soin apporté à la composition de chaque plan et l'importance donnée au moindre personnage. On sera surpris par une vision assez exotique de la capitale française et de ses habitants mais emporté par Ie souffle qui anime cette fresque insurrectionelle.
(uit "L'Express" van 16 mei 1971)

THE NEW BABYLON remains the climax of Kozintsev's and Trauberg's achievement in the silent period. The visual glamour and glitter are important elements in a study of social collapse under the threat of the German advance on Paris in 1871. Richly inventive in its use of sound and silence, "The New Babylon" has as musical accompaniment one of the earliest works of the young Dimitri Sjostakovitsj.
(uit "Cinema a Critical Dictionary" van Richard Roud, Londen 1980).