Klondike (Клондайк)

17 juli 2014 staat te boek als een van de zwartste dagen in de luchtvaartgeschiedenis. Die donderdag werd Malaysia Airlines Flight 17 (MH17), die van Amsterdam naar Kuala Lumpur vloog, boven het oosten van Oekraïne, uit de lucht geschoten door pro-Russische separatisten. Niemand van de 298 inzittenden overleefde de crash. 17 juli 2014 is tevens de dag waarop Klondike begint. Op het land bij de boerderij van Irka en Tolik ligt een brokstuk van het vliegtuig. Bovendien heeft een slecht gerichte raket van de separatisten een groot gat in hun huis geslagen. Vluchten zo lang het nog kan, zou je denken. Toch niet, net omwille van die noodlottige gebeurtenissen wil de hoogzwangere Irka in de woning blijven. Haar licht ontvlambare echtgenoot vindt dat een vrouw in haar toestand zo snel mogelijk uit het oorlogsgebied moet worden geleid. Eén keer raden wie aan het langste eind trekt.

Klondike toont de oorlog van binnenuit. Hoewel de film duidelijk schetst wie de slechteriken zijn, laat regisseur Maryna Er Gorbach voelen dat er ook in oorlogstijd getwijfeld mag worden. Na vier films die ze samen met haar Turkse echtgenoot Mehmet Bahadir Er gemaakt heeft, is Klondike de eerste die Er Gorbach op haar eentje geregisseerd en geschreven heeft. Ze houdt zich ver van de pseudodocumentairestijl die films gesitueerd in een oorlogsgebied soms kenmerken. Meer zelfs, ze kiest voor een radicaal tegengestelde aanpak: amper close-ups en lang aangehouden shots. Weliswaar lang niet altijd statisch, maar de camerabewegingen zijn altijd vloeiend. Het herinnert aan haar landgenoot Valentin Vasjanovitsj die in zijn in Oost-Oekraïne gesitueerde oorlogsfilms (Atlantis, Reflection) een gelijkaardige visuele aanpak hanteert.

Hoewel Klondike voltooid was vóór de Russische inval in Oekraïne eerder dit jaar, heeft de film niets aan relevantie verloren. Het gaat in Klondike niet om de oorlogsvoering zelf, maar om de impact ervan op burgers die plots in een gevarenzone wonen. Dat leidt bijwijlen tot absurde situaties. Er Gorbach laat dat absurdisme haar film binnensluipen. Ze is zelfs niet vies van mild surrealisme. In beperkte doses weliswaar. Klondike toont een huiveringwekkende realiteit, maar laat de kijker gelukkig niet uitgeteld tegen het canvas achter.