Ikiru

Met IKURU, ook wel bekend als LIVING, maakte Kurosawa een van zijn sterkste films, een film die door het gezaghebbende Amerikaanse blad Quartely of Film een van de grootste films van de jongste tijd genoemd wordt. Het is het verhaal van een klein ambtenaartje, die wanneer hem gezegd wordt dat hij nog maar zes maanden te leven heeft, tot de ontdekking komt, dat hij eigenlijk niets van zijn leven heeft gemaakt en dit tracht goed te maken door een plan voor een speeltuin in een stadje door de lokale bureaukratie heen te slepen. Kurosawa vertelt dit simpele verhaal met gebruikmaking van vrijwel alle mogelijkheden die het medium biedt, en toont aan dat de Japanse filmtekniek tot de meest dynamische in de wereld behoort.

Een vijftigjarige gemeentebediende - meer fossiel dan mens - verneemt dat hij aan maagkanker lijdt, dat geen heelkundige bewerking nog kan baten, en dat hij binnen de zes maand moet sterven. Voor de eerste keer in zijn leven realizeert hij zich wat ieder mens weet maar wat niemand als een feit onder de ogen wil nemen: de onvermijdelijke van de dood. In zijn ontreddering en angst zoekt hij troost bij zijn enige zoon, terwille van wie hij nooit hertrouwde en in wiens gezin hij thans als een gast wordt "geduld''. Maar de zoon heeft zijn eigen zorgen, de vader krijgt niet eens de kans zijn angst onder woorden te brengen. Het nakende einde vervult hem met wanhoop, maar ook met wrok. Wat heeft hij aan zijn leven gehad? Voor wie of wat heeft hij geleefd? Terugziend op het verleden is er alleen de grijze eentonigheid van het altijd eendere werk. In de drank tracht hij zijn angst te vergeten. Het bewustzijn van de dood wordt er maar sterker door. Een verlopen joernalist, getroffen door het verdriet van de man, neemt hem op sleeptouw naar de nachtelijke stad: van het ene bordeel naar het andere. Het baat niet. Alles wat hij eet smaakt naar de dood; achter alles wat hij ziet grijnst de vloek van de ontbinding. De man herinnert zich nu hoe sinds jaren een ontwerp van een park in een armenbuurt van het ene bureau naar het andere werd gestuurd… ter bestudering. Ook hij heeft het dossier geen blik gegund door het door te geven naar de bevoegde instanties. Nu haalt hij de bestofte papieren weer uit de kast. Met een doorzettingsvermogen en een taaiheid die men niet alleen maar kan opbrengen wanneer men weet dat de tijd dringt, dwingt de man het medelijden om één enkel woord van zijn troost: het is de klacht van de mens die weet dat hij moet sterven, en ook weet dat het niemand wat kan schelen. Zou er wel iemand op de wereld zo eenzaam zijn als de stervend? Later zingt de man hetzelfde lied, kort voor hij sterft. Hij zit in een schommel in een nu verlaten park, terwijl het zacht begint te sneeuwen. De stem is nog meer gebroken; zij heeft haast geen klank meer. Maar achter de schor klinkende melodie herkent men nu een stille vreugde, de vreugde van een mens die niet tevergeefs heeft geleefd.

Deze film die nu reeds bijna 25 jaar oud is, is aktueler dan ooit. In ons supertijdperk wordt ons leven ook beheerst door regeringen en administraties die ver van ons eigen leven staan. We worden geleid door administratieve machten die hun eigen niet eens onder kontrole. (uit de persmap en De Standaard)