Empire of Passion (Ai no borei)

In tegenstelling tot L'EMPIRE DES SENS dat zich voltrok binnen een besloten ruimte - het huis clos van de erotiek - vertoont Oshima's tweede produktie met de Franse producer Anatole Dauman voortdurend raakpunten met de natuur en de maatschappij. Beide films dringen weliswaar door tot de kern van het menselijk bestaan en zijn in die zin volledig komplementair. Maar in L'EMPIRE DES SENS was het sexuele leven totaal en een onovertreffelijke entiteit op zich terwijl de sexuele drang in L' EMPIRE DE LA PASSION een natuurimpuls is die door de natuurelementen mede wordt bepaald. Oshima hanteert in beide gevallen de erotiek als sluitstuk van het menselijke bestaan maar het paar uit L'EMPIRE DE LA PASSION beschikt niet meer over de ijle ruimte waarbinnen de erotische verkenning van L'EMPIRE DES SENS zich voltrekken kon.

AI NO BOREI is alleszins een meer literaire film dan zijn voorganger. Oshima putte het scenario uit een recente Japanse roman-fleuve, door de schrijfster ervan opgedragen aan en geïnspireerd door het leven van de grote Japanse auteur Takashi Nagatsuki. Het boek "Takashi Nagatsuki of drie generaties om de aarde vruchtbaar te maken" werd door de schrijfster opgestuurd naar de maker van L' EMPIRE DES SENS omdat zij hem de meest geschikte persoon achtte om de film te maken. Dit was raak bekeken en Oshima hapte onmiddellijk toe, omdat hijzelf al jaren de verfilming van dat werk overwoog. Uit de lijvige roman koos Oshima het echt gebeurde verhaal van de moord op een rikshatrekker ter verfilming. De feiten hebben zich afgespeeld in de tijd van Nagatsuki namelijk in 1896. Naar het scenario lijkt Oshima's nieuwste film een liefdesdrama dat zich evengoed binnen de Europese kontekst had kunnen afspelen: uit liefde voor een jongere man vermoordt een gehuwde vrouw haar echtgenoot. Een doordeweeks tema uit de Chabrolserie? Neen. Vanaf de beginsekwens kondigt AI NO BOREI zich aan als een typisch Aziatische film die prat gaat op zijn authentieke kultuur. Letterlijk vertaald betekent de Japanse titel zoveel als "Het Spook van de Liefde". Dat spook is één van die typische Japanse elementen die AI NO BOREI rijk is. Het traditionele Japanse teater (Kabuki) maakt veelvuldig gebruik van spoken en geesten die de aardbewoners kwellen.

Oshima graaft echter nog dieper in de Japanse kulturele overlevering en dist een spookverhaal op dat teruggaat tot de volkstraditie: het primitieve geloof dat spoken en geesten tussen de mensen leven zonder daarom het gevolg te zijn van de geestestoestand van de mensen zelf. Spoken worden niet opgeroepen in de verbeelding. Ze bestaan als van de mens onafhankelijke wezens. De geest van de vermoorde riksha-trekker is geen veruitwendiging van het schuldbewustzijn van de moordenaars en oordeelt ook niet over goed en kwaad: hij leeft in het dorp als een onafwendbaar bovennatuurlijk element. Van het "imaginaire" kan in AI NO BOREI nog nauwelijks sprake zijn. Droom en werkelijkheid maken beide deel uit van eenzelfde kosmische realiteit. Met L'EMPIRE DE LA PASSION werpt Oshima zich opnieuw op als een onbetwistbaar raak filmer van de dodende liefde. Zijn personages zoeken telkens het gevaar op omdat net die situatie hen in staat stelt de kiem van hun bestaan te binden aan hun sexuele impulsen. Ook in AI NO BOREI verbreken de personages zichzelf in de erotiek op de limietlijn waar de meest intense vorm van leven de dood raakt. Prachtig geënsceneerd komt L'EMPIRE DE LA PASSION over als een apolemisch en klassiek filmwerk, door de auteur minder erotisch in beeld gebracht dan het illustere EMPIRE DES SENS om de Japanse (en o ja ook Belgische) censuur te omzeilen.
( uit "Film en Televisie" )