Critical Zone (منطقه بحرانی)

Tijdens het lang aangehouden openingsshot van Critical Zone volgt de camera een ziekenwagen door een sinister ogende tunnel. Ook de geluidsband spelt onheil, hoewel een ambulance bedoeld is om redding te brengen. De nacht blijft zwanger van dreiging terwijl we door een slapeloos Teheran meerijden met de empathische drugdealer Amir, in de Iraanse cinematraditie van Abbas Kiarostami tot Jafar Panahi grotendeels vanachter het dashboard. Onderweg biedt Amir naast bedwelmende middelen een helpende hand, luisterend oor en troostende schouder. Maar zijn blik liegt er niet om: z’n persoonlijke brandstofmeter staat in het rood, de boordcomputer gaat in overlevingsmodus. In het verlangen van zijn klanten en passagiers naar genot en de roes weerklinken wanhoop en woede. Het gekreun van een vrouw op de achterbank eindigt in in ijzingwekkend en onafgebroken gekrijs.

“Een schreeuw van 99 minuten in naam van verzet en vrijheid”, zo omschreef de jury van het Locarno Film Festival deze moedige allegorie die zij unaniem eerden met de hoofdprijs, de Gouden Luipaard. De jury loofde onder meer de gedurfde vertolkingen, het buitengewone sounddesign en de soms ingetogen dan weer inventieve fotografie. Zo is er een ongebruikelijk camerastandpunt dat de wereld doet doordraaien en op z’n kop zet. Een lot gedeeld door Amir en alle andere onderdrukte inwoners van Iran, met inbegrip van regisseur, scenarist en producent Ali Ahmadzadeh. De Iraanse overheid heeft de in Teheran geboren cineast officieel verboden het land te verlaten, noch er films te maken. Met gelijkgestemden onder de crew en non-professionele acteurs werd Critical Zone in alle geheim opgenomen op de straten van de hoofdstad. Weliswaar in afwezigheid van Ahmadzadeh, haalde zijn nieuwste regimekritische en verbannen langspeelfilm de competitie van Locarno, ondanks verwoede pogingen vanuit politieke hoek.

In de Engelse titel slaat ‘critical’ zowel op de kritische aard van de film als de kritieke toestand van het thuisland. Ook al waarschuwt de vrouwelijke gps-stem voor gevaar op komst, meer dan eens dringt de hallucinante realiteit Amirs wagen binnen terwijl de messiaanse automobilist door een wakkere nachtmerrie probeert te navigeren. Is er licht aan het einde van de tunnel?