Bolwieser (The Stationmaster's Wife)

Met BOLWIESER bracht Fassbinder hulde aan een Beierse schrijver. De romancier Oskar Maria Graf werd geboren in 1894 in een dorpje ten zuiden van München. Net als Fleisser was hij een realist, een aandachtige observator van de gewoonten van provinciaal Beieren, een linkse pacifist die persona non grata werd tijdens het Derde Rijk. Van 1933 af leefde hij in ballingschap en in 1938 vluchtte hij naar de USA, waar hij verbleef tot aan zijn dood in 1967. De eerste versie van BOLWIESER verscheen in 1930 met de ondertitel "Roman van een echtgenoot", en was gebaseerd op een ware gebeurtenis waar Graf lucht van gekregen had tijdens een bezoek aan Wasserburg-am-lnn. Fassbinders film werd gedraaid in twee delen, elk van 100 minuten, voor de televisie. Het is één van zijn gaafste werken, een visueel prachtige evokatie van de sfeer van het provincieleven in het vooroorlogse Beieren. Xaver Bolwieser(vertolkt door Kurt Raab) is de stationschef van een rustige kleine stad, wiens leven bestaat uit zijn publieke funktie en zijn private passie voor zijn vrouw Hanni (Elizabeth Trissenaar).

BOLWIESER, net als CHINESISCHES ROULETTE, beschrijft passies ingeperkt door reglementen, en reglementen die gebroken worden door passies. Xavers en Hanni's huwelijk berust op een obsessieve sensualiteit, en het is de vernietigende kracht van deze sensualiteit die hier sterker lijkt dan de liefde die zoveel vroegere personages van Fassbinder heeft ten val gebracht.
De slotsekwentie is het hoogtepunt van een bepaalde lijn die door de film loopt, waarin de stilte en de rust van de natuurlandschappen herhaaldelijk in fel kontrast getoond worden met het drama dat zich binnenshuis afspeelt. In tegenstelling met CHINESISCH ES ROULETTE echter, bestaat de spanning tussen geweld en orde, passie en vrede niet in een vacuum in BOLWIESER. Er is een duidelijke sociale, geografische en historische context die de aktie omlijst: provinciaal Beieren in de late twintiger jaren. De heftigheid van Bolwiesers emotioneel leven wordt gekontrasteerd met zijn publiek ambt - een hiërarchische wereld waar rang en positie essentieel zijn, een Pruisische wereld vol stramme houdingen en geblafte bevelen. Het is reeds duidelijk waar dit alles naar leidt: een enkele Hitler-groet, een bescheiden swastika, en dan de verschijning van één van Bolwiesers ondergeschikten in vol nazi-ornaat, zijn niet alleen tekenen van de ziekte die deze kleine maatschappij ondermijnt, maar verwijzen naar de wereld daar buiten. (naar The new German cinema, 1980)