Bizalom (Confidence)

ISTVAN SZABO
Maakt deel uit van de eerste promotie van de nationale filmschool en met zijn diploma filmpje KONZERT ('61) behaalt hij al meerdere prijzen, wat ook met TE (Gij, '62) gebeurt. Zijn eerste twee langspeelfilms waren zijn bekendste werken: ALMODOZASOK KORA (De tijd der illusies, '64) en APA (Vader, '66). Vervolgens komen minder boeiende zaken als SZERELMESFILM (Een liefdesfilm, '70), TÜZOL TO UTCA 25 (Pompierstraat 25, '73) en BUDAPEST MESEK (Verhalen uit Budapest, '77). Belangrijk zijn dan terug BIZALOM ('79) en MEFISTO ('80).

"In mijn voorgaande films werden het sociaal milieu, de wereld waarin het verhaal zich afspeelde, geleidelijk opgebouwd rond de personages. Hier is dat niet het geval: de toeschouwer krijgt bijna uitsluitend twee personages te zien. Er zijn natuurlijk wel bijrollen die de hoofdpersonen verbinden met de gebeurtenissen rondom hen, maar het verhaal gaat in essentie overeen man en een vrouw en de ontwikkeling van hun relatie. In het begin van de film ontmoeten ze elkaar voor het eerst; geleidelijk leren ze elkaar beteren beter kennen. Hun konflikten vloeien niet voort uit hun verschillende achtergronden of opvattingen maar eerder uit die individuele karaktertrekken die door de situatie waarin ze zich bevinden aan de oppervlakte worden gebracht."

Terug een film uit een Oostblokland, en dus terug een film zich afspelend tijdens de bezetting door fascistisch Duitsland, zullen veel mensen grinnikken. Inderdaad BIZALOM speelt zich af in het Boedapest van 1944, vervalt niet in een naïef heroïsch patriotisme en wordt zelfs door vele mensen als een meesterwerkje beschouwd. Bij de vertoningen op het Festival van Berlijn in 1980 werden er zelfs veel vergelijkingen met Scola's UNA GIORNATA PARTICOLARE gemaakt.

lstvan Szabo is geen veelfilmer en dat heeft veel te maken met de uiterst minutieuze zorgvuldigheid waarmee hij zijn films aanpakt. In Berlijn verklaarde hij: "Ik ben bang dat wat ik wilde vertellen niet wordt uitgedrukt in mijn film. Bijvoorbeeld dat ik me pas sinds een paar jaar realizeer hoe belangrijk vertrouwen is. Mensen kunnen niet zonder vertrouwen leven." Daar draait het om in dit intiem meesterwerkje dat zich focust op de artsenvrouw Kata die in Boedapest anno 1944 van de ene minuut op de andere huis en haard moet verlaten omdat haar man wordt gezocht door de Duitsers, en dan onderdak vindt aan de rand van de stad, samen met een eveneens gevlucht man uit het verzet. BIZALOM is dus een film over twee mensen die van elkaar totaal geen weet hebben en samen in een hμis terecht komen. Het enige gemeenschappelijke dat ze hebben is de angst.

Uit dit eenvoudig gegeven puurt de regisseur een pijnlijke tragi-komedie over onderdrukte gevoelens, met twee mensen die hunkeren naar liefde en steun. De extreme omstandigheden van de oorlog, het overal loerende gevaar, de angst, verhinderen dat ze zich echt aan elkaar geven want zelfs tijdens de meest intieme momenten kunnen ze hun twijfels en wantrouwen niet opzij zetten. In die zin is de titel van de film natuurlijk ironisch want de twee protagonisten worden gedomineerd in hun relatie door wantrouwen. Met fijngevoelige trekjes laat de regisseur de toenadering en het vertrouwen voeten en zien wij hoe hun onzekerheid en twijfel stap voor stap doorbroken wordt ondanks de onvermurwbaarheid van vooral Janos, die man die tegen wil en dank met die vrouw opgescheept zit. De ganse klaustrofobische sfeer van de film wordt schitterend ondersteund door de uitmuntende donkere fotografie, het uiterst subtiele spel van de twee hoofdakteurs en de sterke montage die het verhaal indringend en boeiend maakt. Het was dan helemaal geen wonder dat BIZALOM op het Festival van Berlijn onder de prijzen viel (de film haalde er de "Zilveren Beer”) en dat lstvan Szabo opnieuw aan de spits kwam als vertegenwoordiger van de Hongaarse kinema, een positie die hij al van in de jaren zestig had. Deze erkenning is inmiddels nu bevestigd door zijn nieuwste film MEFISTO die Hongarije vertegenwoordigde op het jongste filmfestival van Cannes.