Before the Nickelodeon: The Early Cinema of Edwin S. Porter

BIOGRAFISCHE NOTA
Charles Musser is in de New Yorkse filmwereld vooral bekend als monteur (van o.m. HEARTS AND MINDS) en de TV-serie BETWEEN THE WARS). In 1976 maakte hij zijn eerste dokumentaire AN AMERICAN POTTER. Tegelijk met de film BEFORE THE NICKELODEON werkte Musser aan een historische studie over de Amerikaanse filmindustrie tussen 1896 en 1909.

Before the Nickelodeon
BEFORE THE NICKELODEON gaat terug tot de kiemen van de filmgeschiedenis (1896-1908) en zet Edwin S. Porter, de eerste grote Amerikaanse filmmaker, in de schijnwerper. Porter is vooral bekend omdat hij met THE GREAT TRAIN ROBBERY (1903) de eerste western zou hebben gemaakt.

Benevens het schetsen van Porters loopbaan, wordt een intrigerend beeld opgehangen van het Amerikaanse kinemawezen rond de eeuwwisseling. Porter begon zijn karrière als documentarist, voordien was hij operateur geweest in New York, en liet zich door comic strips en politieke cartoons inspireren om ideeën op te doen voor vertelstrukturen voor zijn films. Het belangrijkste wat Porter heeft ingevoerd tussen 1901 en 1909 toen hij de topregisseur van de Edisonstudio's was, is de kontrole van de kineast op de montage (een kontrole die de grote studio's hem later toen de nickelodeons-teaters ontstonden en de studio's tot massa-produktie overgingen, weer wilden ontfutselen); 25 jaar voor Eisenstein was hij zich al bewust van het emotioneel effekt van de montage en dat hij daardoor ruimte en tijd kon manipuleren. Porter wordt ook de uitvinder genoemd van de close-up, het contre-champ, en begon -geïnspireerd door de Franse kineast-magiër Meliès - met het tonen van dezelfde aktie met verschillende kamerastandpunten…

Musser breekt zijn verhaal af met een duidelijk dramatisch aksent wanneer hij aangeeft dat Porter zijn job in de Edison's Bronx-studio's verliest omdat hij zich niet wil aanpassen aan de filmnoden van die tijd en in zijn manier van film-maken voorbijgestreefd en overtroffen wordt door een oud-medewerker van hem, een zekere O.W. Griffith. Porter zou nog blijven filmen tot 1915.

BEFORE THE NICKELODEON werd ingesproken door Griffith's ster, de nu 86-jarige Blanche Sweet. Heeft bijdragen van huidige kineasten als Milos Forman en Louis Malle. Laat zeldzame foto's zien om Porters karrière te schetsen en toont een rits integrale Porter-films (KANSAS SALOON SMASHERS, THE FINISH OF BRIGIT McKEEN, CAPTURE OF THE BIDDLE BROTHERS, APPOINTMENT BY TELEPHONE, JACK AND THE BEANSTALK, HOW THEY DO THINGS ON THE BOWERY, enz.) tegen een fond van muziek uit die roemruchte jaren. Mussers film is een interessante, sappige dokumentaire met heel veel details verrijkt en gebracht in een onvervalste Porter-stijl: met de hand geschilderde kaders, tussentitels en een aantrekkelijke verhaallijn… .