Martin Scorsese zicht- en hoorbaar in Caermersklooster

Met de banden tussen Martin Scorsese en ons land word je al haast onmiddellijk geconfronteerd. Eerst met een prachtige kunstzinnige foto van de cineast gemaakt door Gentenaar Kris De Witte maar daarna ook met de kortfilm 'The Big Shave'. Zoals bekend werd die film bekroond op het festival van de experimentele film in Knokke. De toegekende L’ Age d’or prijs betekende de eerste internationale erkenning voor Scorsese die de film had gedraaid als reactie tegen de oorlog in Vietnam en tegelijk als hulde aan Alfred Hitchcocks bekende douchescène uit 'Psycho'. Het gaat er bloederig aan toe en de indertijd van onze Agfa Gevaert uitgevoerde dwang om de film in kleur te draaien heeft gevolgen. Er zijn in Berlijn en Turijn waar de tentoonstelling al te zien was mensen flauwgevallen. In zwart-wit is bloed toch minder heftig…

Schakel dus eventueel wat sneller over naar de topic “karakters” die bij Scorsese aan bod komen. Veelal gaat het om mensen met Italiaanse roots die een hechte familie vormen. Vandaar naar de maffia is slechts een kleine stap. Maar sta eerst een ogenblik stil bij de eettafel van de familie Scorsese en de memorabilia op de wand van de eetkamer. Ze zijn allemaal gerelateerd aan de immigratie van zijn voorouders. Op een tv scherm op de eettafel zie je een uittreksel uit een documentaire waarin vader en moeder Scorsese vertellen over hun Italiaanse roots. In hetzelfde item zie je ook hoe Scorsese geregeld zijn moeder een kleine rol gaf in zijn films. Deze aanpak, persoonlijke spullen en souvenirs gekoppeld aan documenten en filmfragmenten, wordt in de verschillende onderafdelingen van de tentoonstelling herhaald.

Ze opzetten, naar aanleiding van Scorsese’s zeventigste verjaardag, had volgens de curatoren veel voeten in de aarde en slechts negen maanden vooraleer ze in Berlijn open ging, gaf de “gevierde” groen licht. Hij was wel genereus in het ter beschikking stellen van documenten maar gaf de castinglijsten van zijn films toch liever niet vrij. Want te delicaat voor wie een auditie deed voor een rol maar ze al of niet kreeg. Kate Blanchett is een van de gelukkigen die voor Scorsese mocht werken en het kleed dat ze in 'The Aviator' droeg staat te kijk in het Caermersklooster.

Bang om de eigen referenties weer te geven, is Scorsese niet. Integendeel, hij gaat prat op zijn leermeesters als Alfred Hitchcock, Federico Fellini, Rossellini en vele anderen. Filmaffiches verbeelden die affiniteit en bewondering. Maar een van zijn grootste kwaliteiten, het maken van story boards, loopt als een rode draad tussen de tientallen documenten. Al van zijn eerste film 'Boxcar Bertha' maakte de jonge Scorsese een story board, waarbij een filmscène wordt uitgetekend vooraleer ze wordt opgenomen. Bij nader toezien ontdek je camerabewegingen en ritme in de tekeningen, aldus de curatoren.

Onder de meer spectaculaire documenten mag je niet vergeten stil te houden bij een kopie van Jeroen Bosch’s Kruisdraging. Dit schilderij dat in het Gentse museum voor Schone Kunsten hangt inspireerde Scorsese toen hij de kruisdraging draaide in zijn 'The Last Temptation of Christ'. Meteen maken de curatoren van de gelegenheid gebruik om filmpersonages te tonen die als gekruisigden worden voorgesteld. Zoiets geeft de tentoonstelling densiteit en inzicht.

Leuk is tenslotte de maquette van New York met de plaatsen waar Martin Scorsese vele van zijn films draaide. Aan een bepaalde locatie is ook het desbetreffende filmfragment gelinkt. Kijken is uiteraard de boodschap op deze boeiende tentoonstelling maar af en toe moet je toch naar de koptelefoons grijpen. Dan hoor je de meester zelf aan het woord. Zo is Martin Scorsese zoniet lijfelijk dan toch hoorbaar aanwezig in Gent.

Tentoonstelling gerealiseerd door Deutsche Kinemathek loopt tot 26 januari 2014 in het Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster.
Inlichtingen: www.caermersklooster.be of www.filmfestival.be