'Made in China zet Chinese filmcultuur op de kaart'

Hoe de film dan toch naar Gent komt, vertelt Katrien Coupez die samen met Iege Vanwalle het sinologen- en cultuurwerkersduo vormt dat het Made in China festival in 2020 voor het eerst in de Arteveldestad organiseerde, vorig jaar noodgedwongen online ging en nu opnieuw fysiek paraat staat.

Hoe kwam u ertoe om een Made in China festival te organiseren?

Samen met Iege wilde ik China als cultuurland op de kaart zetten. Er is zoveel culturele rijkdom in dat land die niet tot bij ons geraakt. Weten wij hoe Chinezen denken? Hoe zij hun maatschappij organiseren? Wat we van hen kunnen leren? Komt dat alles voldoende aan bod in het culturele veld of in de media? We vonden vanuit onze vorming en kennis dat het beter kon en als gepassioneerde filmliefhebbers wilden we daarbij film als uitgangspunt gebruiken. We zijn echt van nul begonnen maar met veel moeite en geduld hebben we nu een mooi netwerk uitgebouwd bij de Europese en de Chinese filmverdelers. Zo heb ik contact opgenomen met de Chinese verdeler van Better Days en de onderhandelingen werden positief afgesloten. Ik vond dat het niet kon dat zo’n succesrijke, Oscargenomineerde film niet eens in België werd opgepikt.

Hoe ziet het filmluik er verder uit?

Vanaf 8 tot 24 maart vertonen we in de Sphinx acht verschillende langspeelfilms, geselecteerd uit bijna tweehonderd aanbiedingen. Twee criteria waren daarbij van belang. Ons doel is tonen wat in China leeft, daarboven populair is en tegelijk moeten de films kwalitatief goed zijn.

Levensbelang

Better Days, dus. Waarover gaat de film?

Uitgangspunt is de sociale druk op de leerlingen bij de overgang naar een universitaire opleiding. Eén examen, het Gaokao, op het einde van het “middelbaar” beslist over de verdere levensloop. Slechts wie slaagt, kan verder studeren. De uit Hongkong afkomstige regisseur situeert zijn film in een school waar een meisje, Chen Nian, absoluut wil slagen om aan het armoedige bestaan met haar moeder te ontsnappen. De druk is, in het algemeen, zo enorm dat leerlingen soms zelfmoord plegen. Daarnaast pakt de regisseur ook zeer expliciet het probleem van het pesten aan. Ondanks een wellicht wat te melo-romantisch onderliggend nevenverhaal komt Better Days heel hard en ontluisterend aan. Een ongelooflijke film die tot mijn top drie van het programma behoort.

Transgender

De twee andere?

Angels Wear White van Vivian Qu is een kritische kijk op de Chinese houding en seksisme tegenover de vrouw. De film gaat over kindermisbruik in een hotel waar je twee twaalfjarige meisjes ziet binnengaan waar ze door een volwassen man worden misbruikt. Een receptioniste merkt dat op maar durft niets te zeggen omdat ze vreest voor haar job. Daarnaast is er The Rib van Zhang Wei die als de eerste transgenderfilm in China wordt beschouwd. Zhang Wei neemt het in zijn films op voor de underdog en baseert The Rib op bestaande transgenders. Hij kreeg last met de censuur en er werd in de film geknipt. Die bleef toch grotendeels overeind en dat bewijst dat er ondanks censuur toch nog veel mogelijk is in China. Hij is er nog altijd aan het werk. In dezelfde The Rib-voorkeuradem zou ik nog graag The Coffin Painter van Da Fei vernoemen. Zoals de titel suggereert gaat het om een speciaal beroep in China: het beschilderen van lijkkisten. Voor mij is dat een mooie en warme film over de generatieoverschrijdende relatie tussen een oudere man wiens zoon werd vermoord en een jong vaderloos meisje die met haar moeder vlucht voor schuldeisers.

Buitenbeentje

Daarmee zijn we halverwege het Sphinx-programma...

...Omdat we een divers publiek willen aanspreken staat Love You Forever van Tingting Yao op een vrijdagavond geprogrammeerd. Een fantasierijke romcom met een groot back to the future-gehalte. Was super populair in China. Anima van Cao Jinling is een bijzonder mooi gefotografeerde eco-film die zich afspeelt in de jaren tachtig maar de milieuproblemen die de film behandelt, worden in de huidige samenleving met de dag groter. De coming-of-age Wisdom Tooth van Liang Ming gaat over de relatie tussen een broer en een zus die onder druk komt als de broer een vriendinnetje krijgt. Bij hem voelde zij zich veilig maar wellicht komt ze alleen te staan en valt ze zonder job. Tot overmaat van ramp heeft ze geen papieren...

Bitter Flowers is zowat het buitenbeentje in de filmprogrammatie want de uit 2017 daterende film is in het Chinees gedraaid door de Belgische regisseur Olivier Meys. Lina is het centrale personage en zij trekt naar Parijs om er in “het paradijs” geld te verdienen voor haar in China achtergebleven man en zoon. Ze moet in Parijs als au pair werken en komt in de prostitutie terecht.

Confrontatie

Wat leren we over China na deze films gezien te hebben?

Ik hoop dat het tot een leerrijke confrontatie komt met onze manier van denken over China. Er worden in de films onderwerpen aangesneden waarvan we denken dat ze er niet aan bod komen, transgender bijvoorbeeld. Niet alles is verboden in China en er zijn wel degelijk kritische stemmen. Hopelijk leren we bij over hoe de Chinezen naar de wereld kijken, hoe ze anders dan wij, met privacy omgaan, hoe het individu ondergeschikt is aan de gemeenschap, hoe ze met familie omgaan, hoe de maatschappij er in elkaar steekt, hoe er voor ouderen wordt gezorgd.

76 dagen Wuhan

Made in China beperkt zich niet alleen tot de Sphinx...

In de Minard schouwburg vertonen we op 27 maart de documentaire 76 days over de eerste 76 dagen van de corona uitbraak in Wuhan gedraaid door drie Chinese regisseurs van wie er een anoniem wil blijven. Naast kortfilms, VR die je naar het dagelijks leven in China brengt, is er nog een kritische lezing van documentarist Ruben Terlou. Ook de Handelsbeurs en de UGent zijn aan boord gekomen, respectievelijk met een visueel en muzikaal programma gelieerd aan mensen die op zoek zijn naar hun Chinees/Belgische identiteit en met de boekpresentatie Can We Trust China van Pascal Coppens die in gesprek gaat met Chinakenner Tom Van de Weghe en een poëzievoorstelling in aanwezigheid van de Chinese dichter Wang Jlaxin.

Onafhankelijk

Rekent u bij dit alles eveneens op belangstelling van de Chinese gemeenschap in Gent?

Bij de vorige edities van Made in China bestond het publiek voor ongeveer dertig procent uit hier verblijvende Chinezen. Vijfhonderd Chinezen studeren in Gent en er wonen en leven een duizendtal Chinezen in en rondom Gent...

Waar wil u met dit festival naar toe? Wat is uw droom?

Onze groei verder bestendigen, we moeten geen supergroot festival worden maar ik droom van meer films te kunnen tonen aangezien het aanbod uit zo’n groot land enorm is.

Krijgt de vzw. Made in China financiële steun?

Al vanaf het begin worden we gesteund door het Vlaams Audiovisueel Fonds en de stad Gent. De UGent levert ons ook een bijdrage en we worden ook gesteund door sponsors.

En de Chinese overheid?

Daar staan we volledig los van. We zijn een onafhankelijke vzw.