FFGent @ Berlinale: 66e editie wil geluk voor iedereen

Met 'Hail, Caesar', een ode van de gebroeders Coen aan de grote Hollywoodstudio’s, begint op 11 februari het 66ste Filmfestival van Berlijn. Volgens zijn kleurrijke en maatschappelijk bewogen directeur Dieter Kosslick zal de Berlinale in het teken staan van “Recht op Geluk”.

Daarmee verwijst Kosslick uitdrukkelijk naar de vluchtelingenproblematiek die, van oorzaak tot gevolg, in tal van festivalfilms aan bod komt. Een festival is als een seismograaf, zegt Kosslick, en die registreert nu een wereld in beweging. Hoog tijd om er via klank en beeld mee in dialoog te gaan. Net zoals in 1951, het jaar van de eerste Berlinale, toen Europa zich aan het nestelen was en Duitsland de hand uitstak op zoek naar vrede en eenheid met de rest van de wereld. Geschiedenis is nooit ver weg in Berlijn.

Verheven woorden van de festivaldirecteur die, terug op Berlijnse grond, bijzonder verguld is omdat hij Meryl Streep kon strikken als juryvoorzitter. En niet nalaat om zijn goed gevulde rode loper aan te prijzen. Het wordt drummen, zegt hij en hij citeert namen als George Clooney, Jude Law, Tilda Swinton, Emma Thompson, Gérard Depardieu, Isabelle Huppert en andere Julianna Moore’s. Het lijken er slechts een handvol als je daar de 434 films tegenover plaatst die in het officiële programma worden vertoond. Maar die komen veelal ook niet alleen naar de plaatsen waar onder meer de competitie, het Panorama, het Forum des Jungen Films, de Berlinale Special, de Generation-sectie wordt vertoond. Parallel met dat officiële gedeelte is er nog de Europese filmmarkt waar 772 titels worden geprojecteerd. In theorie kan je in Berlijn tussen 11 en 21 februari dus 1206 films bekijken. Per dag wordt het kiezen tussen 109,6 films. In de pikorde tussen de Europese festivals komt Berlijn na Cannes als belangrijkste uit de bus maar als publieksfestival overtreft de Berlinale ze met een half miljoen toeschouwers allemaal. En als die nu eens met zijn allen, al is het slechts tien dagen lang, zouden protesteren tegen de gang van zaken in de wereld, droomt Dieter Kosslick. Of zich bewust worden van de schreeuwerige ongelijkheid in een wereld waar 1 procent van de wereldbevolking de helft van alle rijkdom bezit! Kosslick heeft het duidelijk in Davos horen donderen.

Inmiddels timmert hij in de Duitse hoofdstad aan de vluchtelingenweg en toont hij in competitie 'Fuocoammare', de documentaire die de Italiaanse regisseur Gianfranco Rosi draaide over het leven op Lampedusa waar duizenden vluchtelingen stranden en waar de regisseur zelf woont. Hij vergelijkt zijn leefwereld met die er aanspoelen. In dezelfde lijn prijst Kosslick de Portugese 'Cartas da guerra' ('Letters of War') aan die het portret schetst van een legerdokter ten tijde van de Angolese oorlog. Door die film te selecteren wil hij Europa op een historische schuld wijzen. De huidige crisis heeft diepe wortels…

In de Duitse pers is kritiek te lezen over de flauwe aanwezigheid van de eigen Duitse filmproductie. Alleen '24 Weeks' van Anne Zohra Berrached haalde de selectie maar volgens de directeur is dat alleen maar aan het toeval te wijten. Een andere Duitse film verkoos Sundance en de nieuwe van Tom Tykwer 'A Hologram for the King' komt wereldwijd in april in omloop. Toch moet worden gezegd dat Berlijn een reputatie van “missers” heeft. Zo werd ooit de bijna legendarisch geworden 'Das Leben der Anderen' afgewezen en durfde men vorig jaar 'Son of Saul' niet aan. Tja. En de Hans Fallada verfilming 'Jeder Stirbt für sich allein' dan? Die vaart, met als titel 'Alone in Berlin' met een Zwitserse regisseur, Vincent Perez, onder grotendeels Britse vlag. Als dat maar geen Euro-pudding wordt. Of redt Emma Thompson de meubelen?

Frankrijk is daarentegen met vier films, waaronder de nieuwe André Téchine, 'Quand on a 17 ans' in de officiële selectie wel goed vertegenwoordigd. Voorlopig gaat de meeste aandacht echter naar de Filipijnse film van Lav Diaz 'A Lullaby to the Sorrowful Mystery', een acht uur durende historische evocatie van onder meer de opstand van de Filippino’s tegen de Spanjaarden in zijn geboorteland. Spike Lee zal met zijn 'Chi-Raq' ook voor ophef zorgen en zijn kritiek op de al te witte Oscarnominaties is in ieder geval ook in Berlijn te horen. Op dat vlak geeft Dieter Kosslick toe dat er in de filmwereld ook discriminatie bestaat en hij hoopt op verscherpte aandacht voor dat probleem. En of de vrouwelijke aanwezigheid voldoende is met Meryl Streep als juryvoorzitter? Kosslick wijst er op dat “gender” geen punt was in de keuze voor Streep, “de Berlinale gaat alleen maar voor het beste van het beste”. Overigens stonden er niet minder dan 112 vrouwelijke regisseurs achter de camera van de Berlinale-films. In het gender-debat wijst hij verder fijntjes op het dertigjarig bestaan van de Teddy-Award voor de beste homofilm. Daarin is Berlijn baanbrekend geweest met niemand minder dan Pedro Almodovar en Gus van Sant als eerste winnaars.

Wat onze Vlaamse aanwezigheid op de officiële Berlinale betreft, houden we het bij “geen films, wel talent”. Veerle Baetens is op het witte doek te zien in 'Des nouvelles de la planète Mars' van Dominik Moll. Jan Blijvoet maakt deel uit van de cast van de Oscar genomineerde 'Embrace of the Serpent' van de Columbiaan Ciro Guerra en Terence Davies deed voor zijn Emily Dickenson film 'A Quiet Passion' een beroep op onder meer Noëmi Schellens en Sara Louise Vertongen.

'Black'-actrice Martha Canga Antonio is daarnaast een van de tien European Shooting Stars, een springplank voor jong acteertalent uit Europa. Zij kan in de voetsporen treden van Alicia Vikander, Rachel Weisz, Carey Mulligan en andere Julien Schoenaertsen. Op het jaarlijkse, driehonderd leden tellende ontmoetingsplatform voor jonge filmprofessionals werden Griet Teck, Frederic Nicolai, Ben Vandendaele en Ruben Demasure uit 2.600 kandidaten geselecteerd. Het spreekt voor zich dat Vlaamse films als 'Belgica', 'D’Ardennen', 'Paradise Trips' en Vlaams-internationale coproducties op de Europese Film Markt worden vertoond.

Ook zij krijgen van algemeen directeur Kosslick een hartelijk Willkommen.

Raf Butstraen