Parsifal

In de vier uur en een kwartier durende opera Parsifal komt nauwelijks enige handeling voor. Alle onheil is al voor het begin geschied. Klingsor heeft de heilige speer, waarmee Jezus aan het kruis in de zij werd gestoken, geroofd terwijl Amfortas, de bewaker ervan, door Kundry werd verleid. Met de speer heeft Klingsor Amfortas verwond, die blijft bloeden uit de wond maar desondanks niet kan sterven. De hele opera gaat uitsluitend over het door Parsifal terugbrengen van die speer naar de burcht Montsalvat, waar ook de Graal wordt bewaard, de kelk waarin Jezus' bloed werd opgevangen. Alleen Parsifal kan de speer heroveren, omdat hij rein, onwetend, onschuldig en maagdelijk is en zich niet door Kundry laat verleiden. Na allerlei omzwervingen raakt hij met de speer de wond van Amfortas aan, die zich nu sluit. Terwijl knapen en graalridders het wonder bezingen doet een lichtstraal de Graal oplichten. Hoe kan men zo'n opera zo verfilmen dat het publiek van begin tot eind gefascineerd kijkt en luistert? Syberberg heeft het gedaan door niet te proberen de uiterlijke handelingen te laten zien, maar das innere Auge, de geest van de toeschouwer te bespelen. Zelfs de verlossende aanraking van de wond laat hij niet zien. Hij symboliseert deze gebeurtenis door de twee Parsifals die hij laat optreden, een jongen en een meisje, één te laten worden en daarmee het ontstaan van nieuw leven te suggereren.

Veel beelden van Parsifal zijn bedwelmend mooi en hoewel sommige shots vele , vele minuten duren, raakt men er vaak niet op uitgekeken. Men kan zich oneindig verlustigen in de esthetiek ervan, in de menige details, in de onverbloemde, direkte symboliek, in het volgen van steeds weer nieuwe wolken rook die het mythische en tijdloze aspect voortdurend benadrukken, in de beelden die als een diavoorstelling boven de scene worden geprojecteerd. Bovendien valt er te genieten van de indrukwekkende prestaties van de acteurs. Armin Jordan leidde ook de plaatopname die aan de film ten grondslag ligt. Als nooit tevoren werd gestreefd naar volkomen verstaanbaarheid van de tekst. Twee zangers spelen ook de door hen gezongen rollen: Robert Lloyd en Aage Haugland. De synchronisatie is over de hele lijn perfect. Muzikaal en vokaal is deze Parsifal niet groots, maar uitstekend. (Kasper Jansen in NRC Handelsblad 4.11.83)