Nuestra voz de tierra, memoria y futuro (Our Voice of Earth, Memory and Future)

Martha Rodriguez en Jorge Silva zijn bij ons geen volledige onbekenden: één van hun kortfilms CHIRCALES (De Steenbakkers) werd tot in elke alternatieve uithoek van Vlaanderen vertoond; en verleden jaar draaiden ze een korte dokument-film voor een Nederlandse TV-zuil: LA VOZ DE LOS SOBREVIVIENTES. Al hun filmwerk heeft een socio-ethnografisch - ekonomische achtergrond: de ekonomisch zwakken van het Amerikaans kontinent: arbeiders en Indianen.

NUESTRA VOZ DE TIERRA, MEMORIA Y FUTURO (Onze stem van aarde, herinnering en toekomst) is een gespeelde-dokumentfilm. Het is het resultaat van een vijfjarige samenwerking met de Columbiaanse Indianengemeenschap van Coconuco-Cauca, een periode waarin thema en stijl van de film veel veranderingen ondergingen. Aan de zuiver beschrijvende weergave van de sociale en politieke situatie op het land werden meer en meer sterk fiktieve elementen toegevoegd, om hun manier van denken, hun verhoudingsmodellen en de magisch-mythische oorsprong ervan aanschouwelijk te maken. Zoals geen andere Latijns-Amerikaanse film verbindt NUESTRA VOZ DE TIERRA, MEMORIA Y FUTURO de politieke aktie met de mythische traditie.

De Indios hebben altijd gevochten en zullen altijd blijven vechten om hun land terug te veroveren. Zij zeggen “De aarde is de moeder, de wortel van onze kultuur”. Met het terugwinnen van deze aarde begint voor de Indio de herontdekking van zijn cultuur en de kritische analyse van zijn verleden, van zijn eigen geschiedenis. Hij begint het verleden op een politieke manier te zien, en het heden op een historische.

De film onderlijnt de betekenis van dit proces en onderneemt een poging de onderbewuste strukturen van dit Andes-volk dichterbij te brengen, om hun dialektiek verstaanbaar te maken, die een relatie legt tussen de duivel en de feodale meesters, de knecht en de bezitter, analyse en poëzie, tussen organisatie en magie, tussen mythe en ideologie. De kineasten zijn erin geslaagd weerstand te bieden aan gemakzuchtige vergelijkingen, bv. Tussen de rijkdom van de grootgrondbezitter en de armoede van de Indio-boer. Zij hebben zich ertoe beperkt de Indiaanse werkelijkheid te tonen op een duidelijk subjektieve manier, maar zonder enig spoor van symplistische demagogie. Dat het standpunt van de grootgrondbezitter afwezig is uit de film, voel je niet aan als een gebrek, of een fout, maar het is eenvoudig een element dat geen plaats heeft in het portret van de persoonlijkheid en de strijd van de Andes-Indianen.

Het aandeel van de Indios in de film is niet te onderschatten: op hun vraag werden scènes weggelaten, toegevoegd of duidelijker gemaakt. De kineasten hebben slechts de ideeën, het streven en de boodschap van de Indios in kinematografische taal overgezet. Deze Columbiaanse film werd, gezien de politieke toestand in het land, in halve klandestiniteit opgenomen; de film zal waarschijnlijk nooit meer voor de belanghebbenden zelf, de arbeiders en de Indianen in Zuid-Amerika, vertoond worden, maar laten wij tenminste het goede voorbeeld geven in de “vrije” wereld. (JMDV)