Kaseki (The Fossil)

MASAKI KOBAYASHI
Kobayashi (geboren 4.2.16 op het eiland Hokkaido). Een grote naam uit de hedendaagse Japanse kinema. Van al zijn films is het alleen maar de in Cannes bekroonde KWAIDAN die in België in de bioskopen gelopen heeft. Maar andere klassiekers van zijn hand waren reeds te zien bij okkasionele voorstellingen waaronder ook op het Gentse Filmgebeuren. Men denke aan zijn driedelige NINGEN NO JOKEN oftewel LA CONDITION HUMAINE, verder ook nog SEPPUKU ofte HARA-KIRI en ook REBELLION. Na KASEKI was het de droom van Kobayashi nog een koproduktie met China te kunnen realiseren, maar dit projekt is nog altijd op financiële moeilijkheden gestrand.

Kaseki
Pas negen jaar na zijn eerste vertoning op het filmfestival van Cannes, doet de gelegenheid zich voor ook hier dit meesterwerk te kunnen bewonderen. Een van de vele redenen bij deze enorme en onverantwoorde vertraging zal ongetwijfeld de lengte van de film zijn. Maar zoals bij vele klassiekers - men denke bijvoorbeeld aan LA MAMAN ET LA PUTAIN of zelfs aan GONE WITH THE WIND - is er hier géén minuut teveel. Integendeel. En zoals alle films van Kobayashi
is ook deze KASEKI niet tijdgebonden.

Door zijn onderwerp doet KASEKI onmiddellijk denken aan dat ander Japans meesterwerk, IKIRU van Akira Kurosawa. Ook hier gaat het hem over een man die plots gekonfronteerd wordt met zijn nakende dood. In tegenstelling tot Kurosawa, waar de protagonist plots zijn leven "gaat beteren" neemt de hoofdpersoon, Tajihei ltsuki, hier de vlucht. Hij verdwijnt naar aan ander land, een ander kontinent. Zijn laatste levensdagen wil hij doormaken voor zijn eigen, hij isoleert zich
weg uit zijn wereld, uit zijn bloeiend bedrijf en gaat naar Frankrijk en Spanje.

Het grandioze aan deze film is dat men onmiddellijk gepakt is door het geval Tajihei Itsuki. Van een zeer filosofisch, zelfs literair onderwerp maakt Kobayashi een diepgaande ontleding die geen enkele kijker onberoerd zal laten. De opnamen in Frankrijk - een verrassende fotografie van Parijs maar ook van Boergondië - leiden geenszins tot oppervlakkig toeristisch plaatjes schieten, maar integendeel zijn hier de katalysator van de tragedie van een man die zijn einde ziet naderen. De film KASEKl mag zonder enige twijfel tot de meesterwerken van de Japanse kinema gerekend worden. Het is een moeilijke en ernstige film. die ook in zeer moeilijke omstandigheden gemaakt is met beperkte middelen - bijvoorbeeld de opnamen in Parijs waren door de Japanner Kobayashi gepland in de periode van de eindejaarsfeesten zonder dat hij wist dat er op dat moment hier in Europa praktisch niet gewerkt wordt - maar die zo spontaan en menselijk is, dat men direkt in vervoering is van bij de eerste beelden en zonder het te beseffen reeds aan het einde van de film zit. Een rijke en meditatieve film, met diepgaande emotionele beschrijvingen van een mens die maar al te goed beseft dat hij zal weggerukt worden uit zijn gelijken. Een film over de dood, maar dan van een betoverende schoonheid van een diepmenselijke kracht.

Oorspronkelijk planden Kobayashi's opdrachtgevers KASEKI als een tv-feuilleton, maar tijdens de toernage in Parijs had de crew vlug door dat Kobayashi een langspeelfilm wilde maken over een Japans zakenman die zich aldaar bewust wordt dat hij aan een ongeneeslijke kanker lijdt en zich gaat bezinnen over zijn toestand. "Op mijn leeftijd (toen 59 jaar) wens ik niet meer beïnvloed te worden door de wereld rondom mij. Mijn verlangen is films te maken waardoor ik iets goeds kan bewerkstelligen in onze maatschappij". Kaseki werd een erg moeilijke produktie. De producenten vonden het geheel te triestig en na een voorstelling tijdens F.I.Rotterdam (en ook in Antwerpen) én na het commerciële verkoopdébacle in Cannes 75 werd het stil rond de film én Kobayashi. Na jarenlange inspanning is Dirk De Meyer er dan ook in geslaagd deze prent tot in Gent te brengen.

KASEKI is een marathonfilm, maar ook een meesterwerk. Gordon Gow in "Films en Filming" (febr. '75) schreef destijds: Bijna de hele film door vullen Kobayashi en zijn cameraman Kouzo Okazaki het doek met schoonheid (de bloedvlekken even daargelaten), beeldhouwwerk van Rodin, de kathedraal van Chartres, het landschap van Bourgondië dat vlakten in Japan in herinnering brengt, de fraai belichte sex-show, de kronkelende armen van een Spaanse danseres… De zinnestrelende variaties zijn talrijk genoeg om de titel van de film te logenstraffen: geen fossielen zijn we, zolang we genoegen scheppen in dergelijke beelden.