Il prato

PAOLO en VITTORIO TAVIANI
Italiaanse filmfamilie uit Toscanië. De derde broer regisseerde in '80 MASOCH. Paola en Vittorio regisseerden samen met Valerio Orsini in '62 een eerste film UN UOMO DA BRUGIARE met G.M. Volonte. Vervolgens I FUORILEGGI DEL MATRIMONIO ('64) met Orsini, I SOVVERSIVI ('64), SOTTO IL SEGNO DEL SCORPIONE ('69), SAN MICHELE AVEVA UN GALLO ('71), ALLONSANFAN ('74), PADRE PADRONE ('77) (Gouden Palm Cannes), IL PRATO ('79).

De openingsfilm van de vernieuwd veneziaanse filmbiënnale (79) was IL PRATO, die het filmdebuut betekende van de dochter van Ingrid Bergman en Roberto Rossellini, Isabella. Zoals steeds bij de auteurs van PADRE PADRONE gaat het hier om een uiterst rijk filmwerk, dat tevens zeer coherent is uitgebouwd. IL PRATO, in navolging van al hun voorgaande werken, is een bouwstuk over de "homo politicus italiano". De personages zijn gepolitiseerd, ofschoon je de indruk kunt krijgen dat de Taviani's het politieke verlaten voor het persoonlijke. Hier geen bevoorrechtigde voorpost politici. Giovanni is een jonge linkse magistraat, die elke loopbaan weigert, opgebouwd ten nadele van anderen; Eugenia, werkt op een florentijns bureau, maar buiten haar werkuren is zij ten zeerste geboeid door kindertoneel; enzo tracht een landbouwcommune op te richten.

IL PRATO is ook een filmgedicht, niet in de eerste plaats omdat de film vol is van poëtische momenten. De poëzie van IL PRATO komt door het feit dat de Taviani's via ondubbelzinnige beelden zoveel zaken terzelfdertijd uitdrukken. Er is geen gebruik van metaforen, noch van één of andere allegorie. Het betreft, net als bij PADRE PADRONE, een verhaal van onze tijd, in San Gimigniano - een van de meest betoverende toskaanse middeleeuwse stadjes - met uiterst geloofwaardige en aanvaardbare personages. Volwassenen houden zich bezig met toneel in de militante groepen, met de herverdeling van de landbouwgronden, dat nog altijd een levende wens blijft; kinderen zijn zo herkenbaar door hun onvoorstelbare mogelijkheden om de volwassenen te bereiken. Niets kan eenvoudiger zijn, bijna banaler of dagelijkser worden dan de ontmoeting tussen Giovanni en Eugenia. Het wordt de "grote", absolute liefde.

De architektuur van de stad en de harmonie met de toskaanse heuvels is onvoorstelbaar mooi. De beelden rijmen onder elkaar zonder dat ze een metafoor van elkaar worden. De weide, die de film zijn naam geeft, is het gesloten veld van de beestelijke wreedheid, een "hospitaal verschrikkelijker dan een kerkhof". De liefdesrelatie en de sociale daden kunnen zich maar moeilijk onttrekken aan het ritme van het natuurlijke leven. Nooit heeft een filmtitel, in al zijn naaktheid, beter gepast bij de rijkdom en de duidelijkheid van een film.

De Taviani's tonen ons drie leefgroepen (kinderen, jongeren, ouders) en twee dekors (de stad, het platteland). De twee landschappen verschijnen achter de protagonisten, zoals in de picturale traditie van de Renaissance (Da Vinci, Giorgione). Tegenover een grijze, onpersoonlijke straat van Milaan, waar vader en zoon discussiëren, wordt San Gimigniano geplaatst met zijn lange bruine en groene weides, cypressen, stofferige wegen, als het ware een predella van Fra Angelico. Zo plaatsen ze het dekor, en de hele film door gaan de gebroeders Taviani verder met hun antithese. De stad is een valstrik, het platteland een oasis van rust en schoonheid. Maar dit zijn uiterlijkheden, de Taviani's onthullen wat er achter zit. Het plattelandskind is gefascineerd door de metro, de milanese duomo; de boerenbuiten is vanaf het begin bedreigd. De aarde zat niemand weerhouden, de ene sterft, de anderen vluchten. Aan de agrarische utopie beantwoordt een sentimentele utopie - de utopie, spil in alle films van de Taviani's.

Een derde en even belangrijk kreatief element in IL PRATO is de vermenging van het reëele en het denkbeeldige, zoals wanneer Giovanni een eerste maal Eugenia, op haar stelten, ziet, achterna gezeten door een bende kinderen, zoals de rattenvanger van Hamelin de kinderen uit de stad leidt. De jongeman wordt alzo in haar sprookjesachtige toneelwereld ingeleid. Je ziet het, een onvoorstelbare rijke film deze IL PRATO, die in België meer dan twee jaar heeft moeten wachten op zijn eerste vertoning.