A Woman of Paris: A Drama of Fate

Allereerst stellen we voorop dat het voor ons een grote eer is deze mysterieuze film, die meer dan vijftig jaar praktisch nergens ter wereld is vertoond, voor de allereerste maal in België te mogen voorstellen. Het is de film die we gekozen hebben om het Filmgebeuren te openen. Iedereen kent Charlie Chaplin en zag waarschijnlijk de meeste van zijn films. Maar één film van deze geniale grootmeester zag waarschijnlijk nog niemand van u, namelijk A WOMEN OF PARIS. Het is een vreemde film die ook buiten het totale oeuvre van Chaplin valt. De film is totaal opgedragen aan zijn toenmalige vaste partner Edna Purviance en Charlie Chaplin treedt er zelf niet in op als akteur. De weinige kritici die de film in 1923 zagen, prezen hem als een meesterwerk, maar om nog steeds duistere redenen legde Chaplin vertoningsverbod op de film. Na zesenvijftig jaar stelt het Internationaal Filmgebeuren
deze film voor het eerst voor in België.

De laatste bijdrage van Charles Chaplin aan de filmhistorie, ongeveer anderhalf jaar voor zijn dood, was het komponeren van de muziek bij de door hem geregisseerde A WOMAN OF PARIS. Tevens bepaalde hij dat de film opnieuw mocht uitgebracht hebben na meer dan vijftig jaar vertoningsverbod. De redenen voor het zo lang achterhouden van de film door Chaplin zijn niet geheel duidelijk. Het was een mijlpaal in zijn karrière: de eerste echte lange speelfilm en het eerste werk bij de door hem opgerichte maatschappij United Artists. Het meest uitzonderlijke van de film echter is, dat het een drama is waarin Chaplin zelf niet optreedt, afgezien van een Hitchcock-achtige verschijning van een paar sekonden als kuier. De film die oorspronkelijk geproduceerd werd onder de titel PUBLIC OPINION, vanwaar de Franse titel, had een zeer matig sukses bij het publiek van 1923, hetgeen vooral rampzalig bleek voor hoofdrolspeelster Edna Purviance, jarenlang de vaste vrouwelijke ster van Chaplin, voor wie hij de film speciaal had gemaakt. A WOMEN OF PARIS betekende praktisch het einde van haar karrière en Chaplin voelde zich verplicht haar tot aan haar dood in 1956 financieel te ondersteunen. De kritici hadden daarentegen een geheel andere mening over de film. Het psychologisch inzicht van de film en de vernieuwende regieopvatting, waarin de spelers tegen de heersende gewoonten in, ingetogen akteerden in plaats van het gekende opgetogen gestikuleren, dat veel stomme films nu zo ongenietbaar maakt, lieten diepe indruk na.

Er is door vele filmhistorici gewezen op de invloed die A WOMAN OF PARIS gehad zou hebben op de traditie die vooral Lubitsch in het Amerikaanse filmen introduceerde: de in Europa gesitueerde "sophisticated comedy of manners". Het is inderdaad wonderbaarlijk om te zien hoe aktueel en fris dit noodlotsdrama nog is na vijftig jaar. Bovendien kan nu iedereen, die een van de vele beschouwingen na de dood van Chaplin gelezen heeft, zelf konstateren hoezeer deze niet-komedie toch alle bekende tema's in zich draagt. Het gegeven van een vrouw die moet kiezen tussen het mondaine leven met een rijke minnaar, of de ware onbarmhartige liefde van een arme kunstenaar, verschaft Chaplin alle mogelijkheden om zijn eigen ambivalentie ten opzichte van de "beau monde" breed uit te meten. Het is bekend dat Chaplin ten gevolge van ontberingen in zijn jeugd er tamelijk moralistische opvattingen over rijkdom op nahield. Dat verhinderde hem echter niet om zich met nauwelijks verholen gretigheid onder de groten der aarde te begeven en hun levensstijl over te nemen. In WOMEN OF PARIS komt een titelkaart voor - de titels zijn in prachtige originele Engelse vorm gehandhaafd - die uitlegt wat er in het chique restaurant geserveerd wordt. "Champagne Truffles, a Delicacy for Pigs and Gentlemen". Een beroemde scène is die waarin heldin Edna Purviance heroïsch afstand neemt van haar weelde door haar parelsnoer door het raam te gooien, maar snel terug de straat oprent om het terug te pakken, wanneer een bedelaar ermee vandoor wil gaan. Er zijn veel juweeltjes van regie en akteren in de film, teveel om op te noemen, maar vooral het gebruik van Adolph Menjou als de steriotype "ladykiller" die emotioneel op de valkte blijft, is subliem. Beter dan door de hervertoning van de overbekende Chaplinfilms wordt zijn dood nu in de bioskoop herdacht met een verlate première van dit onbekende meesterwerk, waarvan de pathos minder derailleert dan in menige komedie van de meester.