The Blood of Hussain

JAMIL DEHLAVI
Geboren te Calcutta, studeerde hij aan de universiteit van Oxford franse letterkunde, politieke en rechtswetenschappen. Daarna filmstudies aan de University of Columbia (New-York), Southern California lnstitute; toneelwetenschappen te Hollywood, New-York en Parijs. Werkte voor de O.R.T.F. en voor de U.N.O. Heeft aan een groot aantal kortfilms meegewerkt als fotograaf. Zelf draaide hij twee kortfilms THE GUITARIST ('73) en PASSPORT TO SOUND ('77), een experimente!e middellange film: TOWERS OF SILENCE ('75). Neemt THE BLOOD OF HUSSAIN op in '77, vóór de staatsgreep; gelukkig was het negatief naar een londens laboratorium gestuurd. Dehlavi zelf werd gedurende twee jaar als verdachte beschouwd, in ‘79 kan hij uit het land vluchten.

Films uit Centraal-Azië, op uitzondering van de indische filmproduktie, hebben in West-Europa maar weinig kans. De iraanse, de pakistaanse, de sri-lankaanse cinematografieën zijn hier onbekend. Het is niet beter met de zuidoost aziatische produktie, die men kon ontdekken tijdens het laatste berlijnse filmfestival. Daar bestaan kineasten die hier te lande nog moeten ontdekt worden zoals de filippijn Lino Brocka en de sri-lankees Lester James Peries. THE BLOOD OF HUSSAIN, ontegensprekelijk de beste pakistaanse film sinds jaren, werd geschreven en gedraaid vóór de militaire coup. Jamil Dehlavi verklaart steeds dat zijn film die staatsgreep voorspelt, die dan één maand na het beëindigen van de film plaats had. Het was geenszins de bedoeling van de kineast om een politieke analyse te maken van de pakistaanse situatie, maar op verschillende punten zijn ontegensprekelijk overeenkomsten met wat er toen is gebeurd.

Het gegeven van de film heeft een historische achtergrond: de marteling van Iman Hussain, de kleinzoon van profeet Mohammed, die de wederrechtelijke kalief Yazid weigerde te erkennen en vervolgens door Yazid's troepen in 680 vermoord werd - de oorsprong van het islamitische schisma: Soennieten contra Shiiten. THE BLOOD OF HUSSAIN verhaalt het konflikt tussen twee broers van een rijke grootgrondbezittersfamilie. De ene is sterk verwesterlijkt en geïntroduceerd in het regeringsmilieu; de tweede komt in botsing met de militaire diktatuur en voelt zich dicht bij het volk. Het leven van deze laatste - Hussain - werd sterk beïnvloed door een mystieke ontmoeting met een wijze die hem zijn lot voorspelde. Zijn weigering de bevelen van het leger op te volgen zullen leiden tot zijn moord, die van zijn kind en de afslachting van zijn volgelingen. Hussain's leven krijgt betekenis door de gewelddadige dood, die de kiem vormt van de opstand van de verdrukten tegen het militair regime. Hussain Murtaza's gevecht is een moderne metafoor van het hoger vermeld leven en de marteling van de Iman Hussain.

De film speelt zich af in een broze kontekst van een onderontwikkeld land, waar de grenzen tussen macht en wet niet zo duidelijk gesteld zijn en leiden tot de onvermijdelijke strijd tussen de regeerders en de geregeerden. THE BLOOD OF HUSSAIN toont de gebeurtenissen zoals ze aangevoeld worden door moslims en westerlingen en illustreert hierdoor hun wederzijds onbegrip. De film bevat één van de mooiste beelden uit dit filmgebeuren: de openbaring voor de jonge (historische) Hussain wordt bezegeld door het enig beeld van een wilde witte hengst die uit de droge rode woestijnaarde tevoorschijn komt. Het is hetzelfde schitterend paard dat, getooid met bloemen en juwelen, de volwassen geworden Hussain zal dragen tijdens zijn huwelijksfeest, dat hij berijdt tijdens de fatale veldslag tegen het zwaar bewapende leger van Yazid en dat tenslotte nog altijd vrolijk opgetuigd vooropgaat in Hussain's begrafenisstoet.

Jamil Dehlavi is een kineast met veelzijdig talent. Ook voor de fotografie is hij medeverantwoordelijk samen met de befaamde Walter Lassaly en hij alleen is verantwoordelijk voor de steeds terugkerende magische verschijning van de herboren hengst. Hij heeft een buitengewone "duizend en één nacht" dokumentairefabel gecreëerd waarvan er maar weinig paralellen in de filmgeschiedenis zijn. De film komt misschien hier en daar ietwat exotisch-vreemd over, maar zit gelukkig geankerd in mondeling overgeleverde volksverhalen die de vrijheidsdrang van de Pakistani reflekteren. Dehlavi's grootste sterkte zit niet zo zeer in het analyseren van de toestand, meer in de uitdrukkingskracht en in de plotselinge, verblindende visuele explosies, zoals de verschijning van de witte hengst, maar ook in de verbazingwekkende beelden van de Shiitische zelf-geseling als klaaglied voor het martelaarschap van Hussain. De film vermengt verschillende filmstijlen tot een grootse visie; dokumenten, erotische westerse invloeden, verhalende dramatische scènes en gestileerde visionaire en symbolische sekwensen. THE BLOOD OF HUSSAIN is een unieke pakistaanse film en mogelijk enig in de derde wereld cinema, op uitzondering van enkele stoutmoedige geesten van een nu afgestorven latijnsamerikaanse cinema.